ΑΛΚΗ ΖΕΗ


Photo: © E.KE.BI, 2001. Σταφυλίδου

Βιογραφικό σημείωμα

Η Άλκη Ζέη γεννήθηκε στην Αθήνα και πέρασε τα πρώτα παιδικά της χρόνια στη Σάμο. Σπούδασε στην Φιλοσοφική Αθηνών, στη Δραματική σχολή του Ωδείου Αθηνών και σεναριογραφία στο Κινηματογραφικό Ινστιτούτο της Μόσχας. Ασχολήθηκε με το γράψιμο από μικρή. Όταν ήταν μαθήτρια γυμνασίου, άρχισε να γράφει έργα για το κουκλοθέατρο. Ένας από τους χαρακτήρες που δημιούργησε, ο Κλούβιος, έγινε μετέπειτα ένας από τους κυριότερους ήρωες του κουκλοθέατρου Αθηνών "Μπάρμπα Μυτούσης". Αργότερα, συνέχισε το γράψιμο, δημοσιεύοντας σειρά διηγημάτων της στο περιοδικό "Νεανική Φωνή", ένα περιοδικό για νέους που είχε ως συντακτική επιτροπή τον Μάριο Πλωρίτη, τον Τάσσο Λιγνάδη, τον Κωστή Σκαλιώρα.
Από το 1954 έως το 1964 έζησε ως πολιτική πρόσφυγας στην Μόσχα. Το 1964 επιστρέφει οικογενειακώς στην Ελλάδα για να ξαναφύγει το 1967 πάλι, με τον ερχομό της Χούντας - αυτή τη φορά για το Παρίσι. Κατά την διάρκεια της παραμονής της στην Σοβιετική Ένωση, γράφει διηγήματα και νουβέλες που τα στέλνει στην Ελλάδα και δημοσιεύονται στο Λογοτεχνικό περιοδικό "Επιθεώρηση Τέχνης". Τα παιδικά της βιβλία έχουν μεταφραστεί σε 20 γλώσσες, ενώ το πρώτο της μυθιστόρημα έγινε μπεστ- σέλλερ και έχει μεταφραστεί σε 6 γλώσσες.

Εργογραφία
Το καπλάνι της βιτρίνας, Αθήνα, Θεμέλιο, 1966. Αθήνα, Κέδρος, 1993. (Έκδοση μ΄ ) Σελ. 184. ISBN: 960-040-007-5.

Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου, Αθήνα, Κέδρος 1971. (Έκδοση λα΄) Σελ. 264. ISBN: 960-04-0069-5.

Κοντά στις ράγες, Αθήνα, Κέδρος, 1974 (Έκδοση κζ΄ ) Σελ. 240, ISBN: 960-040-008-3.

Αρβυλάκια και γόβες, Αθήνα, Κέδρος 1975. (Έκδοση ια΄) Σελ. 104, ISBN: 960-04-0536-0.

Ο θείος Πλάτων, Αθήνα, Κέδρος, 1975 (Έκδοση κ΄ ) Σελ. 144 ISBN: 960-04-0148-9.

Μια Κυριακή του Απρίλη, Αθήνα, Κέδρος, 1978. (Έκδοση ε΄) Σελ. 46. ISBN: 960-04-0272-8
Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα, Αθήνα, Κέδρος, 1987. Σελ. 350. ISBN: 960-04-180-2

Θέατρο για παιδιά (Ο Κεραμιδοτρέχαλος / Ματίας ο πρώτος), Αθήνα, Κέδρος, 1992, Σελ. 144, ISBN: 960-04-0642-1.

Η Μωβ ομπρέλα, Αθήνα, Κέδρος, 1995. Σελ. 264. ISBN: 960-04-1038-0.

Νεανική Φωνή, Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. ISBN: 960-031-686-4.

Η Αλίκη στην χώρα των μαρμάρων, Αθήνα, Κέδρος, 1997. ISBN:960-041-238-3

Η δωδέκατη γιαγιά και άλλα…., Αθήνα, Καστανιώτης, 2000. Σελ. 122. ISBN: 960-032-935-4.

Μεταφράσεις βιβλίων της:

Στα Αγγλικά:

Alice in marbleland. Athens, Kedros, 1997. 40pp. ISBN: 960-04-1380-0

Achilles' fiancee. [tr.by]: Gail Holst-Warhaft, Athens, Kedros, 1992. 374p. ISBN: 960-04-0480-1

The sound of the dragon's feet.[tr.by]: Edward Fenton. New York, E.P. Dutton, 1979. 116p. ISBN: 0-525-39712-4

Petros' war. [tr.by]: Edward Fenton. London, Victor Gollancz, 1972.
236p. ISBN: 0-575-01563-2

Petros' war [tr.by]: Edward Fenton. New York, E.P. Dutton & Co, 1972.
236p. ISBN: 0-525-36962-7

Wildcat under glass. [tr.by]: Edward Fenton. New York, Dell Publishing Co, 1975. 175p.

Wildcat under glass.[tr.by]: Edward Fenton. London: Victor Gollancz, 1969.
177p.

Wildcat under glass. [tr.by]: Edward Fenton. New York, Holt, Rinehart and Winston, 1968. 177p.

Στα Γαλλικά:

La fiance d' Achille: roman. [tr.by]: Gisele Jeanperin. Paris: La Decouverte, 1989. 300p.

Un dimanche d' Avril. [tr. by]: Gisele Jeanperin. Paris: Editions du Sorbier, 1984. 43p.

La guerre de Petros. [tr.by]: Gisele Jeanperin. Paris: Editions du Sorbier, 1984. 43p.

La guerre de Petros. [tr.by]: Gisele Jeanperin. Paris: Editions G.P., 1976.
219p. ISBN: 2-261-00148-7

Oncle Platon [tr.by]: Gisele Jeanperin. Paris: Mesidor/ La Fanandole, 1989. 134p.

La tigre dans la vitrine [tr.by]: Gisele Jeanperin. Paris: La Fanandole, 1973. 245p.

Στα Καταλάνικα:

Un diumenge d' Abril. [tr.by]: Empar Espinilla. Barcelona, Aliorna, 1987. 43pp. ISBN: 84-7713-077-9.

La guerra de Petros. [tr.by]: Anna Maria Casassas i Ymbert. Barcelona, Empuries, 1991. 242p. ISBN: 84-7596-291-2

El tigre de la vitrina. [tr.by]: Anna-Maria Casassas. Barcelona, Empuries, 1988. 174p. ISBN: 84-7596-142-8.

Στα Αρμένικα:

Petros iI det po gorodu: povest. Erevan: Sovetakan Groh, 1979. 200pp.

Στα Δανέζικα:

Petros' krig. [tr.by]: Lene Gullov. Copenhagen: Munksgaard, 1986.
155pp. ISBN: 87-16-09886-2

Vildkat i glasbur. [tr.by]: Franz Berliner. Copenhagen, Gyldendal, 1970.
144p. ISBN: 87-0001501-6

Achilleas' forlovede [tr.by]: Birgit Olsen. Kobenhavn: Forlaget Tiden, 1990. 343p. ISBN: 87-579-0433-2

Στα Φινλανδικά

Tama on sotaa Petros. [tr.by]: Marikki Makkonen. Helsinki, Werner Soderstrom Osakeyhtio, 1973. 183p. ISBN: 951-0-05910-2

Vilikissa katsoo lasin takaa. [tr.by]: Marikki Makkonen. Helsinki, Werner Soderstrom Osakeyhtio, 1972. 159p. ISBN: 951-0-00380-8

Στα Νορβηγικά:

Petros og krigen. [tr.by]: Jo Orjasaeter. Oslo: Gyldendal, 1974. 179p.
ISBN: 82-05-06439-3

Villkatt viser klor. [tr.by]: Odd Winger. Oslo: Gyldendal, 1970. 162p.

Drommen om frihet [tr.by]: Bjarte Kaldhol. Oslo, Gyldendal Norsk Forlag, 1982. 148pp. ISBN: 82-05-13941-5.

Στα Ρώσικα:

Petros idet po gorodu: povest. [tr.by]: N.M. Podzemskaja. Moskva: Detskaja Literatura, 1974.191p.

Nas brat Nikos: povest. [tr.by]: N. Podzemskoi. Moskva: Detskaja Literatura, 1969. 175p.

Στα Ισπανικά:

La guerra de Petros. [tr.by]: Clara James. Barcelona: Fontanela, 1984.186p. ISBN: 84-244-0532-3

El tigre en la vitrina. [tr.by]: Clara James. Barcelona: Empuries / Paidos, 1990.
167p. ISBN: 84-7596-190-8

Et tigre en la vitrina. [tr.by]: Clara James. La Habana: Gente Nueva, 1985.
156p.

El tigre en la vitrina. [tr.by]: Clara James. Caracas: Monte Avila, 1977. 180p.

Στα Αλβανικά:

Tigri i vitrines: roman per femije. [tr.by]: Llambro Ruci. Tirane: Naim Frasheri, 1986.160p.

Tigri i vitrines: roman. [tr.by]: Llambro Ruci. Tirane: Naim Frasheri, 1986. 158p.

In Euskera:

Tigrea Kristal atzean. [tr.by]: Patxi Zubizarreta. Donostia: Elkar, 1991. 175p. ISBN: 84-7917-015-8

Στα Βουλγάρικα:

Tigret ot vitrinata: roman [tr.by]: Dimiter Kitsevski. Sofija: Izdatelstvo Otetsestvo, 1984. 126p.

Στα Εσθονικά:

Panter klaas vitriinis. [tr.by] : Astrid Kurismaa. Tallinn : Eesti Raamat, 1967. 141p.

Στα Ουγγρικά:

Α vitrin tigrise. [tr.by]: Arpad Papp. Budapest: Mora Ferenc, 1979.
182p. ISBN: 963-11-1842-8

Στα Πορτογαλικά:

O tigre na vitrina. [tr.by]: Antonio Pescala. Lisboa: Caminho, 1989.
157p. ISBN: 972-21-0417-9

Στα Σουηδικά:

Niko och vildkatten. [tr.by]: Lena Fries-Gedin. Stockholm: Raben & Sjogren, 1970. 147p.

Στα Γαλλικά:

Le tigre dans la vitrine. [tr.by]: Gisele Jeanperin. Paris: Syros, 1996.
240p.

Le tigre dans la vitrine. [tr.by]: Gisele Jeanperin. Paris: Scandeditions / La Farandole, 1994. 203p. ISBN: 2-209-06854-1

Le tigre dans la vitrine [tr.by]: Gisele Jeanperin. Paris: Messidor / La Farandole, 1973. 245p. ISBN: 2-7047-0029-X

Στα Γερμανικά :

Die verlobte des Achilles. [te.by]: Birgit Hildebrand. Koln (Germany): Romiosini, 1991. 327p. ISBN: 3-923728-51-4.

Ο Μεγάλος περίπατος του Πέτρου
Mit dreizehn ein Mann.[tr.by]: Thomas Nicolaou. Berlin: Der Kinderbuchverlag, 1977. 195p.

Το καπλάνι της βιτρίνας
Der Kinder von Lamagari. [tr.by]: Irmgard Tschich. Berlin: Lothar Blanvalet, 1972. 150p. ISBN: 3-7645-7931-5

Το καπλάνι της βιτρίνας
Wildkatze unter Glas. [tr.by]: Thomas Nicolau. Berlin: Der Kinderbuchverlag AG, 1972.188p.

Στα Ιταλικά:

La fidanzata di Achille: romanzo. [tr.by]: Lucia Marcheselli Loukas. Milano, Crocetti, 1998. 242p. ISBN: 88-8306-002-4

Vicino ai binari: infanzia in Lituania. [tr.by]: Maria Gabriella Marinelli. Torino, Petrini, 1996. 243p.

La storia di Petros. [tr.by]: Francesca Cavattoni. Milano, Mondadori, 1991.
223p. ISBN:88-04-34481-4.

La tigre in vetrina [tr.by]: Marisa Lorenzi Aboaf. Torino, Einaudi, 1978.
179p.

La tigre in vetrina: Letture per la scuola media. [tr.by]: Maria Aboaf. Torino, Einaudi, 1989. 211p.

Στα Τουρκικά:

Asil'in Nisanlisi. [tr.by]: Kriton Dincmen. Istanbul: Iletisim, 1997.
335p. ISBN: 975-470-617-4

Vitrindeki Kaplan: cencler icin roman. [tr.by]: Niki Stavridi. Istanbul: Boyut, 1989. 136p. ISBN: 975-508-012-0

Mεταφράσεις

Jose Mauro de Vasconcelos, Mon pe de laranja. Αθήνα, Κέδρος, 1978. ISBN: 960-040-357-0

Edita Morris, Haw Keeping, Hope Fine. Αθήνα, Θεμέλιο, 1966.

Μaria Gripe, Nattpappan. Αθήνα, Κέδρος, 1984.

Rodari Gianni, L' omino della prioggia e altre storie. Αθήνα, Δελφίνι, 1993. ISBN: 960-309-221-5.

Rodari Gianni, Le storie dello zio Barba. Αθήνα, Δελφίνι, 1993.
Rodari Gianni, Il gato parlante e altre storie. Αθήνα, Δελφίνι, 1993. ISBN: 960-309-102-2

Rodari Gianni, Le aventure di Tonino l' invisible.

Rodari Gianni, Η κυριακάτικη μύτη και άλλα παραμύθια

Βικτωρ Νεκρασωρ Β Akorikax Σταλινγκραντα. Αθήνα, Θεμέλιο 1966.

Βέρα Πάνοβα, Σεριόζα. Αθήνα, Θεμέλιο, 1966, 1982.

Νίνα Κοστερίνα, Ντνεβνυκ Νίνας Κοστερίνας. Αθήνα, Θεμέλιο, 1965

Τζινγκιζ Αιτμάτοφ, Τζαμίλια, Αθήνα, Θεμέλιο, 1966. Αθήνα, Ζαχαρόπουλος ΣΙ, 1987. ISBN: 960-208-151-1

Η Συγγραφέας
ΑΛΚΗ ΖΕΗ

Η Άλκη Ζέη ανήκει στην πρωτοπορία των συγγραφέων που τα βιβλία τους έφεραν μια ανανεωτική πνοή στη λογοτεχνία για παιδιά. Τα θέματα των βιβλίων της, που συχνά τα εμπνέεται από προσωπικά της βιώματα, είναι πανανθρώπινα. Θέματα που όπως λέει και η ίδια 'έχουν συγκλονίσει τη χώρα μας και δεν τα λέμε ποτέ στα σχολεία'. Και λέει πάντα την αλήθεια, χρησιμοποιώντας συχνά την αυθόρμητη γλώσσα των παιδιών.
Αυτό το πνεύμα διακρίνει το πρώτο της βιβλίο, 'Το καπλάνι της βιτρίνας', ένα ιστορικό μυθιστόρημα που αποτελεί σταθμό στην παιδική λογοτεχνία. Η ιστορία του εκτυλίσσεται το 1936, τη χρονιά που στην Ελλάδα εγκαθίσταται δικτατορία. Η ζωή για την οκτάχρονη Μέλια, την αφηγήτρια της ιστορίας κυλάει ανέμελα με τις καθημερινές μικροχαρές και λύπες. Όμως ξαφνικά όλα γύρω της αλλάζουν. Οι προβληματισμοί και οι απορίες της, περνούν μέσα από τα γεγονότα όπως μας τα αφηγείται η ίδια με τη δροσιά και την αφέλεια της ηλικίας της, αλλά και με χιούμορ και ευθυκρισία. Γιατί η Άλκη Ζέη, παρά τη διεργασία του χρόνου, έχει διατηρήσει τις παιδικές της μνήμες και μπορεί να κοιτάζει τον κόσμο με τα έκθαμβα μάτια ενός παιδιού.
Ιστορικό είναι και το βιβλίο της 'Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου'. Αναφέρεται στον πόλεμο του '40 και φτάνει ως τις μέρες της απελευθέρωσης. Όλη αυτή η εποχή, ανείπωτη στη σκληρότητα της, ζωντανεύει μέσα από τις εμπειρίες που αποκτά ο Πέτρος από τα 9 ως τα 14 του χρόνια στους δρόμους της Αθήνας. Η φρίκη της εποχής δίνεται μέσα από τα μάτια ενός παιδιού, με λεπτό χιούμορ και κριτική διάθεση, συχνά μέσα από αστείες καταστάσεις που αμβλύνουν την τραγικότητα της ατμόσφαιρας. Και τα δυο αυτά βιβλία, που σήμερα κυκλοφορούν σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες, στις Ηνωμένες Πολιτείες, στον Καναδά και στην Ιαπωνία, έγιναν δεκτά με εγκωμιαστικές κριτικές.
Επισημάνθηκε η βαθιά γνώση της παιδικής ηλικίας, οι λεπτές ψυχολογικές παρατηρήσεις, η ποιότητα του λόγου, το ενδιαφέρον και η συγκίνηση που μπορούν να προκαλέσουν τα πανανθρώπινα θέματα τους σε αναγνώστες κάθε ηλικίας. Οι απόψεις αυτές χαρακτηρίζουν όλη τη λογοτεχνική δημιουργία της συγγραφέως, καθώς όλα της τα βιβλία διακρίνονται για τη σύγχρονη θεματική τους και για τη ζωντανή ατμόσφαιρα που δημιουργεί το ανεπιτήδευτο ύφος της.
Το βιβλίο της για μεγάλους, 'Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα', θα' λέγε κάποιος πως είναι η ίδια η φωνή της Άλκης Ζέη. Η ηρωίδα της σ' ένα μεταίχμιο της ζωής της, ανασύρει τις μνήμες της και πετράδι το πετράδι, συνθέτει το ψηφιδωτό της τριακονταετίας. Ο λόγος της κυλάει χωρίς πικρία, χωρίς μεταμέλεια, με ζεστασιά, με μια τρυφερή θα λέγαμε φροντίδα, για να μη γυμνώσει το παρελθόν, τη ζωή της και τη ζωή την ίδια.
Βιβλίο για μεγάλους είναι και η 'Δωδέκατη Γιαγιά'. Ένα βιβλίο που αναφέρεται σε ανθρώπους που πέρασαν σα φίλοι από τη ζωή της, με χαρακτηριστικές σκηνές μνήμης και αγάπης.
Η Άλκη Ζέη συγκαταλέγεται σήμερα στους πιο γνωστούς και πολυδιαβασμένους συγγραφείς παιδικής λογοτεχνίας στο διεθνή χώρο. Τα βιβλία της, 'Το καπλάνι της βιτρίνας', 'Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου' και το 'Κοντά στις Ράγες', έχουν τιμηθεί με το βραβείο MILDRED L. BATCHELDER, που δίνεται στις Ηνωμένες Πολιτείες κάθε χρόνο στο καλύτερο μεταφρασμένο ξένο παιδικό βιβλίο. Στην Ελλάδα το 1993 το βιβλίο της 'Θέατρο για παιδιά' τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Βιβλίου, ενώ στη Γαλλία το 1994, μια ομάδα επίλεκτων κριτικών κατέταξε το βιβλίο της "Το καπλάνι της βιτρίνας' ανάμεσα στα 136 καλύτερα βιβλία των τελευταίων 20 χρόνων σ' όλον τον κόσμο.

Βίτω Αγγελοπούλου
Κριτικός παιδικής λογοτεχνίας

Τι έγραψε ο Τύπος για τα βιβλία της
ΑΛΚΗΣ ΖΕΗ
(αποσπάσματα από κριτικές)

Το καπλάνι της βιτρίνας, Αθήνα, θεμέλιο, 1996. Αθήνα, Κέδρος, 1993, Σελ. 184. ΙSBN: 960-040-007-5

ΒΡΑΒΕΙΟ MILDRED BATCHELDER Η.Π.Α. 1970

"…Ένα αριστούργημα! Αδιαφιλονίκητο, τέλειο συγκλονιστικό. Χρειάζεται, τέλος πάντων κάπου-κάπου να μη φιμώνουμε τον ενθουσιασμό μας. Το μυθιστόρημα αυτό συγκεντρώνει όλες τις βασικές αρετές που αναζητούμε στη σύγχρονη παιδική λογοτεχνία…

Bernard Epin
Δημοσιογράφος
L' ECOLE ET LA NATION, 1973

To καπλάνι της βιτρίνας

"… Γραμμένο με φίνο και πρωτότυπο χιούμορ, με μια λεπτή αίσθηση της αθώας παιδικής ευτυχίας που γίνεται ακόμα πιο συγκινητική στα πλαίσια ενός κόσμου που καταρρέει. Κι αν υπάρχουν που και που πινελιές εθνικού χαρακτήρα για τους αναγνώστες που ζητούν το τοπικό χρώμα, ωστόσο λείπει η "ελληνικότητα", λείπουν οι μονολιθικοί χαρακτήρες του Καζαντζάκη. Τόσο το καλύτερο γιατί το θέμα του μυθιστορήματος είναι παγκόσμιο".

James Forman
Δημοσιογράφος
Εφημ. NEW YORK TIMES, 5-5-1968

To καπλάνι της βιτρίνας

"…Βιβλίο που κυριολεκτικά ρουφιέται. Γραμμένο με κεφάτη λεπτομέρεια, χιούμορ και νεύρο. Το θέμα του, η ζωή κάτω από μια δικτατορία, είναι αληθινό και σοβαρό.

Naomi Lewis
Δημοσιογράφος
Εφημ. THE OBSERVER, 6-4-1969

Το καπλάνι της βιτρίνας

"…Το πιο ενδιαφέρον παιδικό και νεανικό μυθιστόρημα της φετινής χρονιάς.

Εφημ. LE MONDE, 11-12-1973

To καπλάνι της βιτρίνας

"…Συνταρακτικό, εκφραστικό, διασκεδαστικό. Τέλεια κατανοητό. Μια από τις μεγάλες επιτυχίες της χρονιάς".

Εφημ. NOUVEL OBSERVATEUR, 17-5-1973

Ο Μεγάλος περίπατος του Πέτρου, Αθήνα, Κέδρος, 1971.
Σελ. 264. ISBN: 960-04-0069-5

Συμπτωματικά έρχεται στο δρόμο του νέου αναγνώστη μια ιστορία που όχι μόνο τον γοητεύει με την έντονη δράση της αλλά και με το προκλητικό της θέμα. Αυτό το μυθιστόρημα μεταφράστηκε από τα ελληνικά από έναν μεταφραστή στην Ουάσινγκτον του οποίου η προηγούμενη μετάφραση του βιβλίου Το Καπλάνι της Βιτρίνας (Holt, Rinehart & Winston) κέρδισε το βραβείο του καλύτερου μεταφρασμένου παιδικού βιβλίου.

Virginia Haviland
Δημοσιογράφος
Εφημ. THE WANSHIGTON POST, 5-11-1972

Ο Μεγάλος περίπατος του Πέτρου

Διαβάστε Το Μεγάλο Περίπατο του Πέτρου. Θα θαυμάσετε το κουράγιο και την εξυπνάδα του μικρού Πέτρου ο οποίος, ως αντιστασιακός στην Ελλάδα, κάνει δύσκολη τη ζωή στους Ιταλούς και Γερμανούς κατακτητές. Κόβει τα ελαστικά των αυτοκινήτων τους, γράφει συνθήματα στους τοίχους και προκαλεί τους κατακτητές.

Elie Wiesel
Συγγραφέας, καθηγήτρια Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης
Εφημ. THE NEW YORK TIMES BOOK REVIEW, 5-11-1972

Κοντά στις ράγες, Αθήνα, Κέδρος, 1974. Σελ. 240. ISBN: 960-040-008-3.

ΒΡΑΒΕΙΟ ΜILDRED BATCHELDER Η.Π.Α. 1976

… Το μυθιστόρημα της κ. Ζέη αγγίζει τόσες πλευρές της ελληνικής πολιτικής ιστορίας μας, τόσα ελληνικά δημοκρατικά και μη στιγμιότυπα που θα 'λεγε κανείς ή ότι οι δικτατορίες κι ο βάναυσος αυταρχισμός είναι κοινά σ' όλους τους τόπους και χρόνους, ή ότι η κ. Ζέη έχει αντικαταστήσει με τόλμη την αυθεντική σκηνοθεσία του τσαρικού δεσποτισμού με τα πρόσφατα και τα παλιότερα δικά μας βασανιστικά βιώματα…

Ζωή Βαλάση
Συγγραφέας, κριτικός παιδικής λογοτεχνίας
Εφημ. ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 1977

Αρβυλάκια και γόβες, Αθήνα, Κέδρος, 1975 Σελ. 104. ISBN: 960-04-0536-0

…Αποτελεί θαρρώ αλάθευτο σημάδι για τη ποιότητα της προσφοράς ενός συγγραφέα σαν κλείνης το βιβλίο του με ένα αίσθημα απογοητεύσεως επειδή οι σελίδες του κύλησαν τόσο γρήγορα. Και αυτή ακριβώς είναι η περίπτωση με την Α.Ζ. θα ήθελες να έχεις διαβάσει όχι μόνον τα τέσσερα διηγήματα που περιλαμβάνει ο τόμος αλλά και άλλα πολλά ακόμη. Ιδίως μάλιστα αφού τα δύο από αυτά, πέρα από τη λογοτεχνική τους ποιότητα, συνιστούν και μαρτυρία πολύτιμη για την τύχη και την καθημερινή ζωή των χιλιάδων πολιτικών προσφύγων που μετά τον εμφύλιο πόλεμο εγκασταστάθηκαν στη Σοβιετική Ένωση όπου και η ίδια η συγγραφέας έζησε κοντά τους μία δεκαετία…

Αλέξανδρος Κοτζιάς
Συγγραφέας, κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 19-10-1975

Ο Θείος Πλάτων, Αθήνα, Κέδρος, 1975. Σελ. 144
ISBN: 960-04-0148-9

…Το τελευταίο βιβλίο της κ. Α. Ζέη "Ο θείος Πλάτων", χαρακτηρίζεται απ' τον ίδιο πάντα, αφοπλιστικό ζωντανό, τρόπο γραφής. Η συγγραφέας έχει τόση ευχέρεια, τόση άνεση στο στήσιμο της πλοκής, τόση αμεσότητα και λιτότητα στους διαλόγους! Θα μπορούσε ωραιότατα να μας παρασύρει σε μια γοητευτική ηθογραφική περιπλάνηση, όπου συχνά τα παιδιά, θα διακόπτανε την ανάγνωση για ν' αναφωνήσουν: "Κοίτα, σαν κι εμάς!"…

Ζωή Βαλάση
Συγγραφέας, κριτικός παιδικής λογοτεχνίας
Εφημ. ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 10-4-1976

Μια Κυριακή του Απρίλη, Αθήνα, Κέδρος, 1978
Σελ. 46. ISBN: 960-04-0272-8

…Στο θαυμάσιο παιδικό διήγημα της Άλκης Ζέη "Μια Κυριακή του Απρίλη", περιγράφεται λιτά και αδρά το αδιέξοδο του σημερινού Ελληνόπουλου της πόλης, με την ασφυξία του μπετόν και την παραδοσιακή, εξ ίσου ασφυκτική, οικογένεια γύρω του. Ένα μικρό αφηγηματικό διαμάντι.

Εφημ. ΤΑ ΝΕΑ 1978

Τα παπούτσια του Αννίβα, Αθήνα, Κέδρος, 1979
Σελ. 44 ISBN: 960-04-0155 -1

… Η προικισμένη συγγραφέας, μοναδική ίσως σε αξία μεταπολεμικά, απευθύνεται στα μικρά παιδιά με μια ιστοριούλα βγαλμένη από την ελληνική πραγματικότητα. Η κοινωνία της αφθονίας, το διαμέρισμα στην πολυκατοικία, οι απαιτήσεις των παιδιών για είδη της μόδας είναι το υπόβαθρο πάνω στο οποίο στήνεται ο "μύθος". Μύθος αληθέστατος αφού ο ήρωας απαιτεί παπούτσια "αντίντας" για να μοιάζει στους άλλους "αντίντες" της παρέας, γραμμένος με μιαν απαράμιλλη λεκτική δροσιά και παιχνίδια νοηματικά, που ερεθίζουν το μυαλό των παιδιών. Ένα, ακόμα, χρήσιμο μικρό βιβλίο που σφραγίζει το ταλέντο της Άλκης Ζέη.

Εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 1979

Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα, Αθήνα, Κέδρος, 1987
Σελ. 350 ISBN: 960-040-180-2

…Η Άλκη Ζέη περίμενε να γίνει 60 χρονών για να γράψει αυτό το βιβλίο. Δεν έχουν όλοι την δυνατότητα να κάνουν γνωστή την ιστορία της χώρας τους και να δώσουν μια τέτοια εικόνα όπου οι αναγνώστες έλληνες ή ξένοι μπορούν ν' αναγνωρίσουν τον εαυτό τους. Το μυθιστόρημα διαβάζεται απνευστί κι αφήνει ίχνη: δεν το ξεχνάμε. Το δώρο που κάνει η Άλκη Ζέη για τα γενέθλια της, το μοιράζεται μαζί μας.

Olivier Targoula
Δημοσιογράφος
Περιοδικό LA Quinzaine Litteraire, 16-30.9.1989

Θέατρο για παιδιά, Αθήνα, Κέδρος, 1992, Σελ. 144
ISBN: 960-04-0642-1

ΚΡΑΤΙΚΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 1992

Η Άλκη Ζέη ζωντανεύει στη σκηνή την αντίφαση ανάμεσα στην κυνικότητα του κόσμου των ενηλίκων και την ποιητική ουτοπία της παιδικής φαντασίας, με ελεγχόμενη ευαισθησία και παιδικά πλαστικοποιημένη διάθεση. Μιλάει για τον πόλεμο, για τον θάνατο, για την αυταρχική συμπεριφορά, για τη φιλία και την αγωνιστικότητα, για το μύθο του πολεμικού ανδραγαθήματος, για τη σκληρότητα και τη βλακεία, χωρίς να χάνει τους τρυφερούς ρυθμούς και την απαλότητα που χρειάζεται ο χειρισμός ενός παιδικού κειμένου. Το έργο της είναι γεμάτο τρυφερό γκροτέσκο χιούμορ, έξυπνη ευρηματικότητα και σωστές αναλογίες…

Ηρώ Βακαλοπούλου
Κριτικός Θεάτρου
Εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Η μωβ ομπέλα, Αθήνα, Κέδρος, 1995. Σελ. 264
ISBΝ: 960-04-1038-0

…διακριτικό αλλά έμμονο το χιούμορ περιρραίνει τις σελίδες της "Μωβ Ομπρέλας". Χιούμορ περίσσευμα ψυχής και για τούτο επιτυχημένο. Και ικανό να θωπεύσει ή να ψαύσει σκέψεις και αισθήματα μυστικά. Α, είναι αγωγή ψυχής το χιούμορ…
Το χιούμορ, λοιπόν, το σημαντικότερο κέρδος μας από την ανάγνωση του καινούργιου μυθιστορήματος της Άλκης Ζέη. Αλλά οφέλη, η θέρμη ψυχής που εκπέμπουν οι σελίδες και η φυσικότητα των διαλόγων. Το ήθος των ηρώων της, επίσης. Τέλος, η απόλαυση που προσφέρει η ανάγνωση της γραφής της…

Ελένη Σαραντίτη
Συγγραφέας, κριτικός παιδικής λογοτεχνίας
Εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 3-5-1995

Η Αλίκη στην χώρα των μαρμάρων, Αθήνα, Κέδρος 1997. ISBN: 960-041-238-3

…Το βιβλίο της Άλκης Ζέη "Η Αλίκη στη Χώρα των Μαρμάρων", προσπαθεί μεσ' από τη δύναμη της τέχνης του λόγου να κρατήσει άσβεστη την εθνική μνήμη, χωρίς υπερβολές πατριωτικής έξαρσης και χωρίς απόκρυψη της ιστορικής αλήθειας.
Η Άλκη Ζεή, με πρωτότυπο και παραστατικό τρόπο, με θαυμαστή μαεστρία και με τη χρησιμοποίηση παραμυθιακών στοιχείων από το γνωστό βιβλίο "Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων", πλησιάζει τη δική της Αλίκη, την "ηρωίδα" του βιβλίου της, αλλά και τους μικρούς αναγνώστες, στην αλήθεια, στην ιστορία και στη ομορφιά των μαρμάρων του Παρθενώνα που έκλεψε ο λόρδος Ελγιν…
Είναι αληθινά σπουδαίος ο τρόπος με τον οποίο ο διεθνούς φήμης συγγραφέας πλησιάζει το παιδί, μπαίνει μες στη ψυχή του, την αγγίζει και επικοινωνεί μαζί της με μεγάλη επιτυχία χρησιμοποιώντας διάφορα έξυπνα ευρήματα…

Μιχάλης Αργυρίδης
Κριτικός παιδικής λογοτεχνίας
Εφημ. ΗΜΕΡΗΣΙΟΣ ΚΗΡΥΚΑΣ, 7-3-1999

Η δωδέκατη γιαγιά και άλλα… ,Αθήνα, Καστανιώτης 2000. Σελ. 122 ISBN: 960-032-935-4

…Η Δωδεκάτη γιαγιά συνδυάζει θεματολογικά και υφολογικά τις βασικές όψεις του έργου της Άλκης Ζέη. Ένα έργο που θα πρέπει να διαβάζεται χωρίς την διαχωριστική γραμμή παιδική λογοτεχνία και λογοτεχνία για μεγάλους…
Από τα δεκαπέντε νέα αφηγήματα διαφορετικής έκτασης και πυκνότητας που δημοσιεύονται στο τελευταίο βιβλίο της Άλκης Ζέη τα δώδεκα θα μπορούσαν να διαβαστούν σαν κεφάλαια ενός αυτοβιογραφικού μυθιστορήματος. Το φιλοπερίεργο κοριτσάκι, η ανήσυχη έφηβη, η ερωτευμένη νέα, η τρυφερή φίλη, η κεφάτη γιαγιά. Το χτες, το τώρα αλλά και το αύριο. Τα συμβάντα της Ιστορίας με ιώτα κεφαλαίο που συμπλέκονται με την προσωπική ιστορία της αφηγήτριας με έναν τρόπο φυσικό και αβίαστο…

Χριστίνα Ντουνιά
Φιλόλογος, συγγραφέας
Από παρουσίαση του βιβλίου, Μάιος 2001

"Η ΑΡΡΑΒΩΝΙΑΣΤΙΚΙΑ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ"

Μάρτης μήνας. Όλη η Ρώμη έχει μπουμπουκιάσει. Η άνοιξη έφτασε νωρίς κι εγώ, όπως λέει ο Φράνκο, μοιάζω σαν ανοιξιάτικο κλαρί έτσι όπως είμαι ντυμένη. Η Λίζα μου έστειλε μια καταπράσινη μπλούζα και μια κλος φούστα με ψιλό καρουδάκι σε τόνους πράσινου που φτάνει ως τον αστράγαλο. Ο ζαν-Πωλ ήθελε να πάω πρωί πρωί να τον βρω στο δωμάτιό του. Δεν είχε μάθημα όλη μέρα. "Θα 'ναι σαν να'χουμε περάσει την νύχτα μαζί, άμα σε δω τόσο νωρίς στο κρεβάτι μου".
Φοράω τα πράσινά μου ρούχα και τα πορτοκαλιά παπούτσια και βγαίνω στον δρόμο. Συλλογιέμαι τι όμορφα έτσι δροσερή να χωθώ στα ζεστά σκεπάσματα του Ζαν Πωλ. Περιμένω στη στάση του τραμ. Απέναντι κάτι γράφουν σ' έναν τοίχο. Είναι μακριά και δεν μπορώ να διαβάσω. Θα 'ναι κανένα σύνθημα για απεργία. Γράφουν ήρεμα ήρεμα σαν να ζωγραφίζουν χωρίς φόβο να τους κυνηγήσουν, να τους πυροβολήσουν. Θυμάμαι τον Γρηγόρη, που τον σκότωσαν με το πινέλο στο χέρι. Έρχεται το τραμ και σβήνω τις θύμησες από το μυαλό μου. Ανεβαίνω στο βαγόνι και κοιτάζω από τα κατεβασμένα τζάμια τα ανθισμένα δέντρα.
Ο Ζαν-Πωλ έχει αφήσει μισόγερτη την πόρτα του δωματίου του. Είναι στο κρεβάτι και κάνει τον κοιμισμένο. Γδύνομαι και τρυπώνω δίπλα του. Είχε δίκιο, ήτανε σαν να είχαμε περάσει τη νύχτα μαζί και ξεκούραστοι ξανασμίγαμε το πρωί. Δεν θέλω ν' ανοίξω τα μάτια. Νιώθω τόσο καλά! Εκείνος κάνει να σηκωθεί, τον κρατάω να μη κουνήσει.
- Πάω να φτιάξω καφέ, ψιθυρίζει και χαλαρώνω το σφίξιμο.
Ανοίγω τα μάτια. Παίρνει τώρα τη διπλή καφετιέρα, την ακουμπάει στο ηλεκτρικό καμινέτο. Σε λίγο ακούω το γουργουρητό του καφέ που βράζει.
-Θα σου φέρω τον καφέ στο κρεβάτι.
Πετάω μεμιάς τα σκεπάσματα. Ποτέ δεν μ' άρεσε να παίρνω πρωινό στο κρεβάτι, νομίζω πως είμαι άρρωστη. Βρίσκω το μπουρνούζι του Ζαν-Πωλ και τυλίγομαι.
-Σου πάει, λέει εκείνος και ετοιμάζει το δίσκο.
Σκαρφαλώνω στο παράθυρο να βγω στο ταρατσάκι, ν' ανασάνω ξανά την πρωινή ανοιξιάτικη δροσιά. Τεντώνομαι στον ήλιο. Απέναντι ακριβώς είναι ένας μακρόστενος τοίχος. Τι τους έπιασε σήμερα και γράφουν στους τοίχους. Κάτι τεράστια κόκκινα γράμματα. Ε ΜΟΡΤΟ… Ένα μικρό καμιόνι, σταματημένο μπροστά, μ' εμποδίζει να διαβάσω τη συνέχεια. Ποιος να πέθανε; Σίγουρα κανένα στέλεχος του ιταλικού κομμουνιστικού κόμματος. Το καμιονάκι ξεκινάει, φεύγει. Ε ΜΟΡΤΟ ΤΖΙΟΥΖΕΠΕ ΣΤΑΛΙΝ.
-Ζαν-Πωλ …
Ο Ζαν-Πωλ τρομάζει με την κραυγή μου κι έρχεται προς το παράθυρο με την καφετιέρα στο χέρι.
-Τι έπαθες;
-Πέθανε ο Στάλιν, λέω ξέπνοα και του δείχνω τον απέναντι τοίχο.
-Δεν ήτανε και τόσο γέρος. Έλα μέσα, θα κρυώσει ο καφές.
Τον κοιτάζω σαν τρελή. Τι μου λέει; Δεν ήτανε τόσο γέρος! Δρασκελίζω το παράθυρο και μπαίνω στο δωμάτιο.
Τρέμω ολόκληρη.
-Πέθανε ΠΕΘΑΝΕ Ο ΣΤΑΛΙΝ. Το καταλαβαίνεις;
Το λέω με λυγμούς αυτή τη φορά. Ο Ζαν-Πωλ με κοιτάζει όλο απορία.

Η Δάφνη είναι ένα ήσυχο κοριτσάκι. Το λέγανε οι θείες στο νησί. Δεν κλαίει δυνατά, δεν φωνάζει. Κι αργότερα, η Ελένη το ξεφωνητό το 'πνιγε μέσα της. Όταν πήρανε τις "μαθητριούλες" να τις εκτελέσουν, όταν φανερώθηκε το "Φεγγαράκι", η Ματίνα σαν φάντασμα, ντυμένη στα κάτασπρα, δεν της βγήκε φωνή. Σπάραζε μέσα της. Και στις χαρές έτσι ήτανε. Όταν γελούσε, έφεγγε το πρόσωπό της, άστραφταν τα μάτια της, μα δεν έβγαινε ήχος. Σαν βουβή ταινία.
Τώρα φωνάζω υστερικά: Πέθανε ο Στάλιν! Πέθανε ο Στάλιν! Ο Ζαν-Πωλ μου σφίγγει τους καρπούς των χεριών να ηρεμήσω. Πέφτω στο κρεβάτι και δαγκώνω το μαξιλάρι να μην ξεφωνίζω άλλο.
-Δάφνη, ηρέμησε.
Το είπε επιτιμητικά. Γυρίζω και τον κοιτάζω. Πίνει τον καφέ του. Πίνει καφέ! Μπορεί και καταπίνει! Σε λίγο μπορεί να θελήσει να ζωγραφίσει ή να ξαναπλαγιάσει μαζί μου! Κρατάει το φλιτζάνι και το χέρι του δεν τρέμει. Τα δάχτυλά του είναι μακριά και λεπτά με ροζ παιδιάστικα νύχια. Πιάνουν το πινέλο και ζωγραφίζουν. Δεν το 'πιασαν όμως ποτέ ξυλιασμένα και πρησμένα από τις χιονίστρες να γράψουν στον τοίχο. Να γράψουν: ΣΤΑΛΙΝ-ΓΚΡΑΝΤ. "Αν ήξερε ο Μουστάκιας τι τραβάμε", έλεγε το Κατινάκι πριν το εκτελέσουν. "Ξέρει ο Μουστάκιας τι κάνει", λέγαμε στην αρχή του πολέμου, όταν η Σοβιετική Ένωση υπέγραψε τη συνθήκη με τη Γερμανία του Χίτλερ. "Να δείτε που θα τους τη σκάσει, ο Μουστάκιας!" Κι εγώ που ονειρευόμουνα να τον δω με τα μάτια μου! "Ελπίζω να κάνεις Πρωτομαγιά στην Κόκκινη Πλατεία και να ΤΟΝ δεις", μου έγραφε η Μαρί-Τερέζ από το Παρίσι. Τώρα, τι θα γίνουμε χωρίς ΑΥΤΟΝ; Τι θα γίνει ο τόπος του; Τι θα γίνει ο κόσμος όλος;
Δεν φωνάζω πια, μόνο που τα δάκρυα τρέχουν ασταμάτητα από τα μάτια μου. Ο Ζαν-Πωλ έχει καθίσει αμίλητος στη άκρη του κρεβατιού. Μου δίνει τον φλιτζάνι του να πιω καφέ. Του γνέφω πως δεν θέλω. Νιώθω πως αν βάλω έστω και μια γουλιά στο στόμα μου, θα κάνω εμετό. Ο Ζαν-Πωλ μένει πάντα βουβός. Θα 'χει απορήσει με μένα. Από την ανοιχτή πιτζάμα του φαίνεται το γυμνό του στήθος. Πώς να μην απορήσει; Τι να καταλάβει από μένα! Δεν ένιωσε ποτέ του πείνα, δεν τριγύριζε ποτέ στους δρόμους χωρίς να ξέρει που θα περάσει την νύχτα, δεν του ξεκόλλησαν τους φίλους από τη σάρκα του για να τους στήσουν στον τοίχο, δεν αποκήρυξε ό,τι πίστευε για να πάψουν να τον βασανίζουν, "δηλώ εγγράφως ότι αποκηρύσσω τας κομμουνιστικάς ιδέας ως εθνοκτόνους…". Πως θα γίνει μεγάλος ζωγράφος, αφού δεν πόνεσε, δεν έζησε, δεν συναπάντησε στον δρόμο του τους ανεμοδαρμένους; Δεν φτάνει μόνο να μην παντρευτεί μικρός. Τι να καταλάβει από μένα; Κι εγώ τι γυρεύω μαζί του; Πως βρέθηκα στο κρεβάτι του;
Σηκώνομαι ξαφνικά κι αρχίζω να ντύνομαι γρήγορα. Να βγω έξω… Εκείνος δεν κουνάει από τη θέση του. Πάω προς την πόρτα και ξαφνικά με πιάνει πανικός. Αν δεν με ρωτήσει που πάω; Αν δεν με σταματήσει; Είμαι σχεδόν κοντά στην πόρτα. Τώρα θα την ανοίξω…
-Περίμενε να ντυθώ. Είπα χτες στον Φράνκο και στη Λάουρα πως θα περνούσαμε από κει.
Νιώθω τα γόνατά μου να λυγίζουν.
Βγαίνουμε στον δρόμο. παντού οι τοίχοι γεμάτοι με κόκκινα γράμματα:

Ε ΜΟΡΤΟ ΤΖΙΟΥΖΕΠΕ ΣΤΑΛΙΝ
μοτέρ στοπ