ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΚΑΡΑΠΑΝΟΥ

Βιογραφικό σημείωμα

Η Μαργαρίτα Καραπάνου γεννήθηκε στην Αθήνα. Μεγάλωσε στην Ελλάδα και στη Γαλλία και σπούδασε κινηματογράφο στο Παρίσι. Εργάστηκε ως νηπιαγωγός στην Αθήνα. Τα βιβλία της Η Κασσάνδρα και ο Λύκος, Ο υπνοβάτης και Rien ne va plus εκδόθηκαν στην Ελλάδα, στις ΗΠΑ, στην Αγγλία, στη Γαλλία, στη Σουηδία, στο Ισραήλ, στη Γερμανία, στην Ολλανδία και στην Ιταλία. Αποσπάσματα των έργων της ανθολογήθηκαν σε βιβλία και σημαντικά λογοτεχνικά περιοδικά πλάι σε κείμενα των Λιούις Κάρολ, Τζέην Μπόουλς, Αναϊς Νιν, Τζων Φάουλς, Πέτερ Χάντκε, Κάρλος Φουέντες, Κούντερα, Μπαλζάκ, κ.α. Το 1988 το μυθιστόρημά της Ο υπνοβάτης τιμήθηκε στη Γαλλία με το "Βραβείο του καλύτερου ξένου μυθιστορήματος", που δίνετια σε συγγραφείς παγκόσμιας εμβέλειας, π.χ., Laurence Durrell, Borges, Gabriel Garcia Marquez, κ.α.

Εργογραφία

Η Κασσάνδρα και ο Λύκος (μυθιστόρημα)
Αθήνα, Ερμής, 1976, Αθήνα, Καστανιώτης 1997. Σελ. 188, ISBN: 960-03-1998-7

Ο υπνοβάτης (μυθιστόρημα)
Αθήνα, Ερμής 1985, Αθήνα, Καστανιώτης, 1997. ISBN: 960-03-0870-5

Rien ne va plus (μυθιστόρημα)
Αθήνα, Ερμής 1991. Σελ. 180.

Ναι (μυθιστόρημα)
Αθήνα, Ωκεανίδα, 1999. Σελ. 275, ISBN: 960-410-119-6

Μεταφράσεις

Η Κασσάνδρα και ο Λύκος
ΗΠΑ - Μ. Βρετανία (Νέα Υόρκη - Λονδίνο): Harcourt Brace Jovanovich 1974 (σελ. 115, ISBN: 0-15-142174-9)
Σουηδία: Awe -Gebers 1974 (σελ. 157, ISBN: 91-20-06329-6)
Γαλλία: Robert Laffond 1975 (σελ. 215, ISBN: 2-07-071066-1)
Ισραήλ: Soafrat Poalim 1976
Ιταλία: Crocetti Editore 1997 (σελ. 144, ISBN: 88-8306-029-6)
Ολλανδία: Styx Publications 1996 (σελ. 95, ISBN: 90-5693-001-Χ)
Γερμανία: Romiosini (σελ. 129, ISBN: 3-923728-30-1)

Ο υπνοβάτης
Γαλλία: Gallimard 1987 (σελ. 215, ISBN: 2-07-071066-1)
Ολλανδία: De Geus - Epo 1992 (σελ. 220, ISBN: 90-5226-0745)
Ισπανία: Grupo Libro (σελ. 245, ISBN: 84-7906-087-5)

Rien ne va plus
Γαλλία: Gallimard 1994 (σελ. 184, ISBN: 2-07-072997-4)

Συμμετοχές σε ανθολογίες

Harper's Anthology, Bitches and sad Iadies, Νέα Υόρκη 1975
Alberto Manguel, The gates af Paradise. The Anthology of Erotic short fiction, Τορόντο 1993.

Αποσπάσματα σε περιοδικά

Fiction, Νέα Υόρκη, 1973 και 1975
Αkzente, Βερολίνο, 1974
Anglo-Hellenic Events, Νέα Υόρκη,. 1974
Antaeus, Νέα Υόρκη, 1974
Shenandoah, Νέα Υόρκη, 1976
Tri-quarterly, Νέα Υόρκη, 1976
Ziw je wel, Άμστερνταμ, 1980.

Τι έγραψε ο Τύπος για τα βιβλία της
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ ΚΑΡΑΠΑΝΟΥ
(αποσπάσματα από κριτικές και συνεντεύξεις)

Η Κασσάνδρα και ο Λύκος, μυθιστόρημα. Αθήνα, Ερμής, 1976. Αθήνα, Καστανιώτης, 1997.
Σελ. 188. ISBN: 960-03-1998-7.

… A first novel by Margarita Karapanou, a Greek writer born in 1946, "Kassandra and the Wolf" is one of those rare creations that come alive mysteriously, without any antecedents. The book is original, terrifying, complete. It invents its own history, eases in and out of nightmare as it mingles dream and fact…

Jerome Charyn
Συγγραφέας, καθηγητής στο Παν/μίο του Πρίστον
Εφημ. Ν.Υ. ΤΙΜΕS, 5-7-1976

Η Κασσάνδρα και ο Λύκος

"Διάβασα το βιβλίο σας και θέλω να σας συγχαρώ για τα εξαιρετικά του προτερήματα. Νομίζω πως κανείς δεν έχει χειριστεί το θέμα της παιδικής ηλικίας όπως εσείς. Δεν έχει μιλήσει για την κρυφή σκληράδα, για το αόρατο αυτό μείγμα της φαντασίας και της πραγματικότητας, μ' έναν τρόπο τόσο ανοιχτό και απροσδόκητο. Μου ήρθανε στο νου ο Προυστ, ο Κοζίνσκι και ο Λιούις Κάρολ. Εσείς όμως έχετε βρει εδώ μιαν αλήθεια, που κανένας απ' αυτούς τους τρεις συγγραφείς δεν έπιασε".

John Updike
Συγγραφέας
Απόσπασμα από επιστολή του.

Η Κασσάνδρα και ο Λύκος

Though Kassandra and the Wolf received considerable attention in France, it has been almost entirely neglected in this country, until last Fall when mentioned it in a lead article in the New York Times Book Review. There Updike wondered if the barely known Hungarian genius Bruno Schulz had "emboldened" Karapanou to write of childhood with "such lyric ferocity. "The answer is likery no, that Proust, Camus and lonesco sharpened her sensibility (she knew the latter two) and that Greek writers, like Yannis Ritsos, provided the "emboldening." The lyric ferocity is her very own, inimitable…

Lois Welch
THE GUARDIAN

Η Κασσάνδρα και ο Λύκος

… Kassandra and The Wolf is a disturbing first novel which treats with great authority and considerable depth the very obsession that sends Miss Tenant's Jane off to seek the aid of Hell. Margarita Karapanou has eerily plumbed the psyche of a little girl from the Greek upper-class. Cross sexual fantasies are interspersed with dreams of murderous rage. The child, relected by her mother, rejects her own body by defiling it. Kassandra scribbles obscenities all over her mind, and although Miss Karapanou often shocks, she produces in the reader a kind of compassionate indignation that the female being should so loathe itself. The child courts and loves evil because it obliterates her, and Miss Karapanou sees this force as real enough to be greedily happy to consume Kassandra. The translation by N. C. Germanacos is experts; it gives the novel the poetic force of an exorcism …

Anne Redmon
Εφημ. ΤΗΕ SUNDAY TIMES, 7-23-1978

Ο Υπνοβάτης, μυθιστόρημα. Αθήνα, Ερμής, 1985. Αθήνα, Καστανιώτης, 1997. Σελ. 47 ISBN: 960-03-0870-5

ΒΡΑΒΕΙΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟΥ ΞΕΝΟΥ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ

"Πρέπει να διαβάζει κανείς την Καραπάνου όπως διαβάζουμε τον Ρεμπώ ή τον Μπλέηκ, όπως κοιτάμε την απόλυτη ομορφιά στο μάτι ενός τίγρη. Οι δήμιοι είναι απόλυτα πιο τρυφεροί από τους φίλους που μας περιτριγυρίζουν. Και αυτή η εμμονή της Μαργαρίτας να μας απογυμνώσει απόλυτα από τα καθημερινά μας ρούχα, από όλες αυτές τις γελοίες μάσκες, αυτή η εμμονή την κάνει εκπληκτικό συγγραφέα".

Serome Charyn
Συγγραφέας, καθηγητής στο Παν/μιο του Πρίνστον
Εφημ. LE MONDE

O Υπνοβάτης

…Με το πρώτο μυθιστόρημα, η "Κασσάνδρα και ο Λύκος" (Laffont), μεταφρασμένο σε δώδεκα περίπου γλώσσες, ή Μαργαρίτα Καραπάνου είχε τραβήξει την προσοχή, με τη σκληρότητα και τη δύναμη με την οποία χειριζότανε το άγχος της παιδικής ηλικίας….

Με τον "Υπνοβάτη", ξαναβρίσκει τον ίδιο λυρισμό, την ίδια σκληρότητα, μια ειλικρίνεια που παίρνει τη μάσκα της αφέλειας, που αρπάζει τον αναγνώστη απ' το λαιμό.
Ένας μαζοχισμός που σε μαγεύει.

Nicole Zand
Κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. LE MONDE, 20-11-1987

Bένα Γεωργακοπούλου : Αλήθεια, υπήρξατε ποτέ "Κασσάνδρα", κυρία Καραπάνου;

Μαργαρίτα Καραπάνου: "Δεν υπήρξα ποτέ τέτοιο τερατούργημα. Έστρεψα απλώς ένα μεγεθυντικό φακό πάνω στα γεγονότα της παιδικής μου ζωής. Καθοριστικό ρόλο στο γράψιμο της "Κασσάνδρας", έπαιξε το "Στρίψιμο της βίδας" του Χένρι Τζέιμς, το πιο τρομαχτικό κείμενο που έχω ποτέ διαβάσει. Αναφορές στους μικρούς ήρωες του Τζέιμς, Βέρα και Μάιλς, δύο παιδιά τέρατα, που ερωτοτροπούν με τον υπηρέτη και τη γκουβερνάντα τους ακόμα και μετά θάνατον, υπάρχουν σαφείς στο βιβλίο μου. Κατάλαβα τότε ότι τα όρια μεταξύ διαστροφής και αγνότητας είναι τόσο εύθραυστα. Αυτά ακριβώς τα όρια με ενδιαφέρει να ψάχνω με τη γραφή μου και το κάνω τόσο στον "Υπνοβάτη" όσο και σ' αυτό που γράφω τώρα".

- Ευθύς εξ αρχής η καριέρα σας είχε διεθνή χαρακτηριστικά. Ποια επιτυχία μετρά περισσότερο για σας ; Εδώ ή στο εξωτερικό;

"Δεν με ενδιαφέρουν οι χώρες, με ενδιαφέρουν οι αναγνώστες μου. Είτε είναι Έλληνες είτε Γάλλοι ή Αμερικανοί. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το γράμμα μιας μαύρης ισοβίτισσας στη Νέα Υόρκη, που βρήκε την "Κασσάνδρα" στη βιβλιοθήκη της φυλακής και μου έγραψε: Πέρασα κι εγώ τα ίδια με σας. Εγώ κατέληξα στη φυλακή, εσείς γίνατε συγγραφέας".

- Αισθάνεστε πάντως Ελληνίδα συγγραφέας;

"Αισθάνομαι Ευρωπαία και άρα Ελληνίδα, αφού η Ελλάδα είναι η αρχή της Ευρώπης. Πιστεύω πολύ στην Ευρώπη που πρέπει σιγά - σιγά να γίνει μια νησίδα πολιτισμού απέναντι στο γίγαντα Αμερική, εκεί που παίζονται σήμερα όλα τα μεγάλα παιχνίδια".

Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 24-3-1988

Ναι, μυθιστόρημα. Αθήνα, Ωκεανίδα, 1999.
Σελ. 275. ISBN: 960-410-119-6

… Προς το τέλος του μυθιστορήματος, η επιστροφή της αφηγήτριας στην υγιή κατάσταση (υπάρχει υγιής κατάσταση;) σε απιθώνει ξανά σε ασφαλές έδαφος. Στο μεταξύ έχεις κάνει ένα ταξίδι στην εμπειρία της μανιοκατάθλιψης, στην ασθένεια της μυθοπλασίας. Γιατί το "Ναι" είναι ένα βιβλίο που ανακουφίζει τους αναγνώστες, όλως ιδιαιτέρως τους συγγραφείς: παρουσιάζει το γράψιμο ως έξοδο από την ασθένεια.

Αμάντα Μιχαλοπούλου
Συγγραφέας
Περιοδικό ΔΙΑΒΑΖΩ, Ιούλιος - Αύγουστος 2000

Ναι

… Πίσω από την ιστορία της μανιοκατάθλιψης κρύβεται και η ιστορία της λογοτεχνίας. Γιατί μια περίεργη σχέση συνδέει την ψυχική ασθένεια με τη δημιουργία: Βιρτζίνια Γουλφ. Σίλβια Πλαθ. Αν Σέξτον και πολλοί άλλοι καλλιτέχνες έπασχαν από διάφορες ψυχολογικές διαταραχές. Κι ίσως σε αυτό το σημείο η Καραπάνου να έρχεται σε επαφή με την πιο "ελαφριά" λογοτεχνία. Επουλώνει τις πληγές της ηρωίδας της προσφέροντάς της τη χαρά των καθημερινών απολαύσεων. Ίσως δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι, προς το τέλος του βιβλίου, η ηρωίδα επιλέγει να απαλλαγεί από τα βιβλία των μανιοκαταθλιπτικών συγγραφέων. Γιατί όπως η συγγραφή του βίβλου "εξορκίζει" την ασθένεια, θα μπορούσε κανείς να διακινδυνέψει την άφεση κάθε λογοτεχνικού έργου μοναχά από την απόλαυση της ίδιας της ανάγνωσης.

Αγγελική Παπαδοπούλου
Δημοσιογράφος
Περιοδικό ΒΑZAAR, Φεβρουάριος 2000

Ναι

…το Ναι μοιάζει με λεπτή κλωστή. Όποιος λειτουργός το τεντώνει οριακά και με επιμέλεια, δεν σπάζει ποτέ. Είναι μια αίσθηση μοναδική. Και το μυθιστόρημα της Μαργαρίτας Καραπάνου αξίζει να χαρακτηριστεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και με απόσταγμα λογοτεχνικής ουσίας αποκυήματα της ελληνικής πεζογραφίας. Ως εκ τούτου δίκαιη η εμπορική ανάδειξή του. Από τις λίγες περιπτώσεις, νομίζω, για να μνημονεύεται ανεπιφύλακτα.

Βασίλης Ρούβαλης
Δημοσιογράφος
Περιοδικό ΑΝΤΙ, 14-4-2000

ΝΑΙ

… Τελικά η Καραπάνου συνθέτει ένα μυθιστόρημα εξαιρετικά ενδιαφέρον, περίεργο, αλλά ελκυστικό, μια σπουδή πάνω στην παράνοια και μια καταβύθιση στις σκοτεινές και απωθημένες πλευρές της ανθρώπινης ύπαρξης, με αρκετά αυτοβιογραφικά και αυτοαναφορικά στοιχεία (όπως για παράδειγμα όταν ξανασυναντάμε στις σελίδες της τη γυναίκα και την κόρη του Ιονέσκο που εμφανίζονταν και στο "Η Κασσάνδρα και ο λύκος" ή οι αναφορές στη γραφή και στα λογοτεχνικά βραβεία της), που ξεφεύγει από τις συμβάσεις της σύγχρονης νεοελληνικής παραγωγής.

Κώστας Καρακώτιας
Κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. Η ΑΥΓΗ, 25-11-1999

Ναι

… Η Καραπάνου αφηγείται την κάθοδο στον Άδη με αμεσότητα που σοκάρει. Ακόμη περισσότερο σοκάρει η αμεσότητα και η ειλικρίνεια των σεξουαλικών πράξεων (ή φαντασιώσεων;) Τη δυσβάσταχτη αυτή αφήγηση ελαφραίνουν το σουρεαλιστικό χιούμορ, τα επιδέξια, κάποτε δαιμονικά, περάσματα της ποπ κουλτούρας (το βιβλίο είναι "γεμάτο" ροκ μουσική), η φανερή ύπαρξη ενός στιβαρού καλλιτεχνικού χεριού. Γιατί ασφαλώς ένα βιβλίο σαν το Ναι δεν θα μπορούσε να είναι γραμμένο από έναν οποιοδήποτε μανιοκαταθλιπτικό, αλλά μόνο από έναν ενσυνείδητο συγγραφέα.
Εντέλει; Εντέλει η Λώρα, η βασανισμένη αφηγήτρια της αρρώστιας, επιστρέφει στη ζωή, καταφάσκει, λέει "ναι". Αυτό δηλώνει το Ναι. Χάπι εντ; Μάλλον όχι. Πρόκειται για την ίδια τη ζωή.

Νίκος Ξυδάκης
Δημοσιογράφος
Περιοδικό ΜΑDAME FIGARO, Δεκέμβριος 1999

Ναι

"Μαγικά βλάσφημο, τολμηρό, ακραίο, ανατρεπτικό. Σε κάνει να κλαις από τα γέλια, να χτυπιέσαι κάτω, να κλαις, να γελάς μαζί, σε κάνει άνω κάτω. Κι όμως το διαβάζεις απνευστί. Το ρουφάς στην κυριολεξία… Η Καραπάνου, ως συγγραφέας, μας αποκαλύπτεται με απίστευτη πρωτοτυπία, τόλμη και εκρηκτική φαντασία".

Αγγελική Βασιλάκου
Δημοσιογράφος, μεταφράστρια
Περιοδικό ΓΥΝΑΙΚΑ, Οκτώβριος 1999

... Το βιβλίο της Καραπάνου είναι μια μεγάλη λογοτεχνική νίκη αλλά και κάτι περισσότερο: μια μεγάλη ανθρώπινη νίκη. Το "Ναι" είναι το ταξίδι της Μαργαρίτας Καραπάνου στην άκρη της νύχτας, όχι μιας νύχτας πολέμου κατά τα αφηγηματικά πρότυπα του Λουί Φερντινάν Σελίν, αλλά μιας νύχτας πικρής πάνω στην οποία πέφτει βαρύ το πέπλο της σχιζοφρένειας και της μανιοκατάθλιψης. Στο τέλος χαράζει και η ηρωίδα της Καραπάνου λέει "ναι" στη ζωή. Το βιβλίο είναι γραμμένο σαν ημερολόγιο, άμεσο, αποκαλυπτικό, μυστικό και τρομερό μαζί, με χιούμορ, σωματικό, όπως σωματική είναι η μεγάλη λογοτεχνίας...
Με το "Ναι" ξαναβρίσκουμε μια συγγραφέα, επανασυνδέουμε το νήμα με τον "Υπνοβάτη" και με το "Η Κασσάνδρα και ο Λύκος".

Νίκος Μπακουνάκης
Ιστορικός, δημοσιογράφος
Εφημ. ΤΟ ΒΗΜΑ, 17-10-99

Αποσπάσματα από το βιβλίο ΝΑΙ, Αθήνα, Ωκεανίδα, 1999

"Ναι"

Βλέπω έναν εφιάλτη.
Δύο αδελφές σιαμαίες κόβουν παπαρούνες μέσα σ' ένα κατακόκκινο λιβάδι. Η μία κόβει λουλούδια για την άλλη, τα φουστάνια τους είναι κι αυτά κατακόκκινα, τρέχουν, είναι ιδρωμένες και γελάνε. Τα μαλλιά τους είναι κατάμαυρα, ανεμίζουν πάνω τους, είναι τόσο μακριά, που σκεπάζουν το λιβάδι και φτάνουνε μέχρι τη θάλασσα.
"Θα'θελες να ζεις χωρίς εμένα;" ρωτάει η μια την άλλη.
"Μα δεν μπορώ να ζήσω χωρίς εσένα. Αν σε σκοτώσω, θα πεθάνω κι εγώ. Ενωμένες είμαστε δυνατές".
"Η κάθε σου κίνηση μου προκαλεί πόνο", λέει η άλλη. "Αλλά γι' αυτό σ' αγαπώ".
Μέσα στο όνειρο σκέπτομαι: Μα δύο αδελφές σιαμαίες δεν μπορούν να τρέχουν μέσα στους κάμπους.
Γυρίζουν και με κοιτάνε.
"Λώρα, ποια από τις δυο μας προτιμάς; Ή μας αγαπάς το ίδιο; Εμείς σε λατρεύουμε κι οι δύο. Χωρίς εσένα δε ζούμε, Μας τρέφεις και μας διατηρείς ζωντανές".
Εγώ απάντησα:
"Διπολικέ μου εραστή, ξάπλωσε στα πόδια μου να σε χαϊδέψω λίγο, δώσε μου τη Θεία Μανία του Διόνυσου, ή την Έσχατη Κατάντια του πιο θλιμμένου θνητού, είμαι δικιά σου…"
"Δεν είμαστε εραστής, είμαστε γυναίκες!" φωνάζουν και οι δύο θυμωμένες. "Είμαστε μαινάδες, είμαστε ερωμένες", κι ανεμίσανε τα μαύρα τους μαλλιά, ο κάμπος σκοτείνιασε, τόσο ήταν μακριά τα μαλλιά τους.
Σηκώθηκα, σήκωσα τα χέρια μου ψηλά.
"Φτερωτές θεές", φώναξα, "πιάστε με στα νύχια σας και πάρτε με ψηλά, να δω τον Ήλιο και τη Σελήνη ν' ανατέλλουνε συγχρόνως. Τι είναι ο θάνατος μπροστά στις ηδονές που θα μου δώσετε; Είμαι δικιά σας. Κι αν σας μισώ, είναι από έρωτα και μόνο. Κι ο τρόμος που μου προκαλείτε, πάλι από έρωτα είναι. Αν θέλετε το θάνατό μου, θανατώστε με σαν τα σκυλιά, ξέρετε εσείς. Μόνον πριν, δώστε μου λίγο χρόνο να σας υμνήσω, να ζηλέψουν οι κοινοί θνητοί. Δώστε μου λίγο χρόνο, λίγο, σε σας θα τον αφιερώσω, όπως σας έχω χαρίσει κι όλα τ' άλλα".
Οι δύο αδελφές γελάνε, πλέκουνε ατέλειωτες κοτσίδες τα μαλλιά τους.
"Αδελφές του Σκότους, πάρτε με μαζί σας…"
"Γλυκιά μου θνητή, ζωντανή σε θέλουμε. Αν πεθάνεις, θα μας ξεφύγεις, και με τι θα παίζουμε όταν θα είσαι νεκρή; Κι εσύ είσαι από τις αγαπημένες μας, γιατί μας ξέρεις καλά και μας μάχεσαι. Και το θάνατό σου εμείς θα τον ορίσουμε, όταν θα έρθει η ώρα. Ούτε ο θάνατός σου πια δε σου ανήκει. Μικρή μας, αγαπημένη πολεμίστρια, πάψε να μας πολεμάς, αφού είμαστε μέσα σου, είμαστε εσύ. Τα φάρμακα που παίρνεις μας αρέσουν, μας κατευνάζουν κι εμάς λιγάκι, κάνουμε βάρδιες και κοιμόμαστε. Αλλά για να ξυπνήσουμε θηρία, πιο δυνατές, πιο σφριγηλές, έτοιμες πάλι για τρομερά παιχνίδια. Μήπως όμως ήρθε η ώρα να τελειώνουμε; Εμείς θα 'μαστε δίπλα σου, οικείες, τρυφερές. Μη βασανίζεσαι πια, αφήσου σε μας…
"Σ' τα έχουμε πάρει όλα. Θέλουμε όμως και τη ζωή σου…"
Ανάβουμε κάτι λεπτά, μακρόστενα πουράκια. Καπνίζουν νευρικά. Τα πουράκια μυρίζουν λιβάνι και γιασεμί. Είναι κόκκινα σαν τα φουστάνια τους.
Δε λένε τίποτα. Με κοιτάζουν με τα μαύρα αστραφτερά ΄τους μάτια. Μέσα στο όνειρο νυχτώνει. Οι κόκκινες παπαρούνες, τα φουστάνια τους, γίνονται ένα με το χώμα.
"Κουράστηκα", τους λέω. "Ελάτε να με πάρετε, κοιμίστε με βαθιά, να ξεμπερδεύω".
Οι αδελφές σιαμαίες με πλησιάζουν. Μόλις πάνε να μ' αγγίξουν, βγάζω μια κραυγή που ηχεί σ' όλο τον κάμπο:
"Σας μισώ!"
Με το που το λέω, οι αδελφές γίνονται πιο αχνές, το κόκκινο χρώμα στα φουστάνια τους ξεθωριάζει. Το βλέμμα τους γίνεται ουδέτερο.
Ξυπνάω. Σηκώνομαι απότομα. Πάω στον καθρέφτη. Το πρόσωπό μου είναι σχισμένο στα δύο. Η μία του μεριά κλαίει σπαρακτικά. Η άλλη γελάει τόσο πολύ, που τα χείλη στη άκρη έχουνε ματώσει…

"ΕΊΔΕΣ;" είπε ο Ice στη Λώρα. "Δεν ήταν τίποτα".
"Η Μύηση;" τον ρώτησε.
"Όχι μόνο η Μύηση, η κλινική, η αρρώστια σου. Σε δοκιμάζει ο Θεός. Ο Θεός δοκιμάζει τα πλάσματά Του γιατί τ' αγαπάει, το λέει η Παλαιά Διαθήκη, η Κιβωτός του Νώε, οι καταστροφές αλλά ιδίως η ιστορία του Αδάμ και της Εύας. Εάν η Εύα δεν έτρωγε το απαγορευμένο μήλο, δε θα κατέβαινε από τον Παράδεισο για να γίνει πραγματική γυναίκα, κι έτσι δε θα ήσουνα δική μου.
"Ο Απόστολος Πέτρος δε θα πρόδιδε τον Χριστό την αυγή, κάθε φορά που λαλούσε ο πετεινός τρεις φορές. Και ο Ιούδας είναι μια παράδοξη ιστορία. Κρεμάστηκε από το δέντρο αλλά αυτός αγαπούσε περισσότερο τον Χριστό απ' όλους. Αυτό κάποτε θα το καταλάβεις.
"Αν ο άνθρωπος δε δοκιμαστεί, ποιος ο λόγος της ύπαρξής του; Το ξέρεις, Λώρα μου;"
"Ναι, γιατί το λες εσύ, αφού επικοινωνούμε νοερά".
Την πήρε τότε από το χέρι και φύγανε από την κλινική…