Η Μαρία Λαϊνά γεννήθηκε στην Πάτρα το 1947. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εργάστηκε ως κειμενογράφος, μεταφράστρια, επιμελήτρια εκδόσεων, script writer σε τηλεοπτικές εκπομπές και ταινίες. Ήταν παραγωγός, επιμελήτρια και παρουσιάστρια σε εκπομπές της ελληνικής ραδιοφωνίας με λογοτεχνικά θέματα. Δίδαξε επί 15ετία την ελληνική γλώσσα και λογοτεχνία σε αμερικάνικα κολέγια. Ποιήματα της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, γερμανικά, σουηδικά, φιλανδικά, βουλγαρικά, εβραϊκά και σε άλλες γλώσσες.
Το 1993 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο ποίησης για την ποιητική της συλλογή, Ρόδινος φόβος. Η μετάφραση στα Γερμανικά της ίδιας συλλογής απέσπασε το βραβείο της Πόλης του Μονάχου. Το 1996 επίσης τιμήθηκε με το βραβείο Καβάφη και το 1998 με το βραβείο Μαρία Κάλλας του Γ΄ προγράμματος της ελληνικής Ραδιοφωνίας.

Εργογραφία

Ποίηση

Ενηλικίωση. Αθήνα 1968.
Επέκεινα, Αθήνα, Κέδρος, 1970
Αλλαγή τοπίου. Αθήνα, Κέδρος, 1972. Σελ. 48.
Σημεία Στίξεως. Αθήνα, Κέδρος, 1979 / Αθήνα, Στιγμή, 1991. Σελ. 56
Δικό της. Αθήνα, Κείμενα, 1985. Σελ. 88
Ρόδινος φόβος. Αθήνα, Στιγμή, 1992, 1994. Σελ. 80

Θέατρο

Ο Κλόουν (θεατρικός μονόλογος) Αθήνα, Στιγμή, 1985. Σελ. 48
Η Πραγματικότητα είναι πάντα εδώ (θεατρικό σε τρεις πράξεις) Αθήνα, Στιγμή, 1990. Σελ. 80.
Ένα κλεφτό φιλί. (θεατρικό μονόλογος) Αθήνα, Άγρα, 1996.
Το Φαγητό (μονόλογος) Αθήνα, Άγρα, 1998.
Οικογενειακή υπόθεση (θεατρικό σε τρεις πράξεις) Αθήνα, Καστανιώτης,

Πεζά

Η Εφτάψυχη, διήγημα, τομ. Μικρή Ζωολογία. Αθήνα, Πατάκης, 1998.
Έως θανάτου, διήγημα. Αθήνα, Πατάκης, 2001.

Μεταφράσεις

Έζρα Πάουντ, Η αλφαβήτα της μελέτης. Αθήνα, Κέδρος, 1974.
Τ.Σ. Έλιοτ, Για την ποίηση Αθήνα, Γράμματα, 1982
Κάθρην Μάνσφηλντ, Μακαριότητα. Αθήνα, Γράμματα, 1981.
Ήντιθ Γουώρτον, Οι Αντίζηλες. Αθήνα, Γράμματα, 1985.
Κάθριν Μάνσφηλντ, Οι κόρες του αείμνηστου Συνταγματάρχη. Αθήνα, Γράμματα, 1985.
Λιμπρέτα για το μέγαρο Μουσικής Αθηνών (Μοντεβέρντι, Μότσαρτ, Βέρντι, Πέρσελ, Τάβενερ, Μπελλίνι).
Ποίηση της Ήντιθ Σίτγουελ (Sitwell), του Χιου Ώντεν (Auden) και της Χίλντα Ντούλιτλ (Hilda Doolittle) το 1997.
Τένεσση Γουίλλιαμς, Vieux Carre. Αθήνα, Καστανιώτης, 2001.
Άρθουρ Μίλλερ, Οι γνωριμίες του Κυρίου Πήτερς για το θέατρο Λευτέρη Βογιατζή 2001.

Μεταφράσεις των βιβλίων της

Γαλλικά

Poemes. Μτφ. Michel Volkovitch. Εκδ. Les cahiers du Confluent, 1986. Σελ. 16.

Ισπανικά

Nueve Poemas. Μτφ. Oldulia Castillo, Maria Lopez Villalba, Aurora Luque. Εκδ. Miguel Gomez Ediciones, 1996. Σελ. 32

Σουηδικά

En snabb Kyss. Μτφ. Jan Henzik Swahn. Εκδ. Ariel, 1999. Σελ. 56.

Η ποιήτρια
ΜΑΡΙΑ ΛΑΪΝΑ

Παρακολουθώ το πολύμορφο έργο της Μαρίας Λαϊνά εξαρχής και εξ επαφής, από το 1968 έως σήμερα.
Εκτιμώ πως πρόκειται για πολύ σημαντική λογοτεχνική προσφορά, στο κέντρο της οποίας εντοπίζεται η ποίηση, με έξι ήδη συλλογές.
Ο κύκλος εξάλλου συμπληρώνεται: με έξι θεατρικά έργα (τρίπρακτα, μονόπρακτα, μονολόγους), τα οποία δοκιμάστηκαν επιτυχώς σε θεατρικές παραστάσεις. με δύο δημοσιευμένα και ένα υπό δημοσίευση διηγήματα. με κριτικά μελετήματα, φιλοξενημένα σε έγκυρα λογοτεχνικά περιοδικά. με εξαιρετικές μεταφράσεις, οι οποίες μετέφεραν στη γλώσσα μας σπουδαία κείμενα (ποιητικά, θεατρικά, δοκιμιακά), της ευρωπαϊκής και αμερικανικής λογοτεχνίας. τέλος, με ανθολόγια και φιλολογικές επιμέλειες, που μαρτυρούν ευαίσθητες και εύστοχες επιλογές.
Τούτο σημαίνει πως έχουμε να κάνουμε με έργο αξιόλογο τόσο από ποιοτική όσο και από ποσοτική άποψη. έργο καταξιωμένο και επικυρωμένο και με το πρώτο κρατικό βραβείο ποίησης για τη συλλογή "Ρόδινος Φόβος" (1993).
Στον βαθμό που ελέγχω τη λογοτεχνική μας παραγωγή (πρωτότυπη και μεταφραστική), είμαι βέβαιος ότι η περίπτωση της Μαρίας Λαϊνά καταφανώς εξέχει, συγκριτικώς και απολύτως, στα τελευταία τριάντα χρόνια, υπερβαίνοντας ασφαλώς τον μέσο όρο. Τα στοιχεία που επιβεβαιώνουν την υπεροχή αυτή, κωδικοποιημένα με απόλυτη συντομία, είναι τα εξής:
Καλλιέργεια εις βάθος μιας προσωπικής ποιητικής ευαισθησίας, η οποία κάθε φορά αποστάζεται με βασανιστικό τρόπο, προτού βρει την έκφρασή της.
Αφομοίωση των λογοτεχνικών αναζητήσεων του 19ου και του 20ου αιώνα, όπου παντελώς αποφεύγονται η αντιγραφική μίμηση αλλά και η ενοχλητική επίδειξη.
Ανθρωπογνωστική αγωνία και συμπάθεια, που υποστηρίζονται από γνήσιες εμπειρίες, προσωπικές και συλλογικές.
Τέλος, βαθύτερη και ευρύτερη αντίληψη για την ποίηση, που δεν περιορίζει την άσκησή της αποκλειστικώς και μόνον σε ποιήματα, αλλά διηθείται και σε άλλα είδη λόγου.
Με δύο λόγια η Μαρία Λαϊνά συστήνει επαξίως τη λογοτεχνία του καιρού μας.

Δημήτρης Μαρωνίτης
Καθηγητής Κλασσικής Φιλολογίας
Παν/μίου θεσσαλονίκης

Τι έγραψε ο Τύπος για τα βιβλία της
ΜΑΡΙΑΣ ΛΑΪΝΑΣ
(αποσπάσματα από κριτικές)

Επέκεινα. Αθήνα, Κέδρος, 1970

Είμαστε μέσα στο άνθισμα της νιότης μας, η νόηση και η αγνότητα αστράφτουν στα μάτια μας, μέσα μας αναδεύονται απόλυτες αξίες, το αίσθημά μας από τα πάντα, είναι η αιωνιότητα. Είμαστε φως και ζούμε μέσα στο άπειρο φως. Τότε, άξαφνα, μας πλήττει ο θάνατος - αυτός ο μυστηριακός και απροσδόκητος συνήθως επισκέπτης, που έρχεται για να "αφαιρέσει". Τότε, ανοίγεται μέσα μας ένας καινούργιος κόσμος. Ο "επέκεινα κόσμος". Αυτός που πάσχισε να τον εξερευνήσει η νέα Μαρία Λαϊνά, στη συλλογή της "Επέκεινα" και με την ποιητική συσκευή, να φωτογραφίσει κάποιες γωνίες του. Καθώς κρατάει την πρωτόπλαστη ποιητική της συσκευή, το χέρι της τρέμει από συγκίνηση, η ψυχή της είναι ένα αλαφροκυμάτισμα πόνου, μια αγωνιώδης επίκληση για την επιστροφή του κεκοιμημένου. Στο ενεργητικό της Λαϊνά είναι ότι δεν αφέθηκε στην πλημμύρα των λόγων που την έπνιγαν, αλλά με κάποια, ηρεμία τεχνική, να πούμε, προσπάθησε να κάνει αυτά τα λόγια, μια σύνθεση από τέσσερα μέρη. Κι επίσης, ότι δεν χρησιμοποίησε - αυτό πρός παντός - έτοιμες ποιητικές εκφράσεις, αγορασμένες από άλλους, για να συνθέσει ποιητικά τις πικρές της από τον θάνατο εμπειρίες. Το νεαρό ποιητικό της υπέδαφος, φαίνεται να διαθέτει δικά του ορυκτά και η αίσθηση της ζωής που δυνατά και φωτεινά την κατέχει, της επέτρεψε να γράψει στίχους αξιόλογους…

Ανδρέας Καραντώνης
Κριτικός λογοτεχνίας
Περιοδικό ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΕΙΑ, 26-4-1970

Αλλαγή τοπίου. Αθήνα, Κέδρος, 1972 Σελ. 48

… Αν με την "Ενηλικίωση", η Μαρία Λαϊνά περνάει τις πύλες της ποίησης, στην "Αλλαγή Τοπίου" (1975) παρακολουθούμε την άνοδό της στους αναβαθμούς της ποιότητάς της. Αυτή τη φορά, ολότελα εικαστικά, μας δίνει τη συγκίνησή της μέσα από εικόνες, που στο βάθος δεν είναι παρά κάποιες παλλόμενες, ζεστές, πολύχρωμες επιφάνειες…
Σε όλες τις χώρες του δυτικού κόσμου, λίγο -πολύ, αυτή η ποίηση κινείται στις ίδιες κλίμακες και διαποτίζεται από την ίδια υπαρξιακή αγωνία. Από τα πιο αξιοσημείωτα δείγματά της στον τόπο μας είναι η ποίηση της Μαρίας Λαϊνά.

Τάκης Μενδράκος
Κριτικός λογοτεχνίας
Περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ, Νο 586, 25-10-1979

Σημεία Στίξεως. Αθήνα, Κέδρος, 1979.
Αθήνα, Στιγμή, 1991. Σελ. 56

… Η προσφερόμενη αξία της συλλογής είναι η σιωπή ως ήχος, ως αντίλαλος εκείνου που διαχέεται στο καθημερινό, ως εξορκισμός της ασυνέχειας… Διατηρεί ως στίγμα εκείνη τη ρηξικέλευθη παρουσία του Μπέκετ να ανατρέπει τη σύγχρονη αντιληπτικότητα άλλοτε κραυγαλέα και άλλοτε ψιθυριστά. Ποιήτρια τοποθετούμενη στο ρεύμα του Ιρλανδού, φορτισμένη απ' όσο γνωρίζει και διαισθάνεται (δια των στίχων της) αποδελτιώνει τη φόρτιση μετασχηματίζοντάς την σε ποιητική δυνατότητα.
Η ένταση της επίδρασης του ανατρεπτικού ύφους και νοήματος του Μπέκετ παραμένει πρωταγωνιστική, προκαλώντας μια νέα ελληνική ομιλία…

Χρήστος Ηλιόπουλος
Περιοδικό ΔΙΑΒΑΖΩ Νο 302, 6-1-1993

Δικό της. Αθήνα, Κείμενα, 1985. Σελ. 88

…Στο έργο της "Δικό της", το σημαντικότερο τμήμα των αναπτύξεων απαρτίζουν οι διαδοχικές φάσεις της ερωτικής ζωής μιας διαρκώς ανικανοποίητης γυναίκας, που δε θα διστάσει τελικά, ν' αναζητήσει την εκπλήρωση των επιθυμιών της στο ίδιο το άτομό της, στο ίδιο το φύλο της. Στις οκτώ μικρές ενότητες των σύντομων, τετράστιχων συνήθως, ποιημάτων της συλλογής αυτής, η Μαρία Λαϊνά θα τολμήσει να περιγράψει, λακωνικά και διακριτικά συνάμα, όλα εκείνα τα κρίσιμα καθοριστικά συμβάντα της ζωής, που σηματοδοτούν μια πορεία προς το ιδεώδες της πλήρους ηδονής…
Η λεπτή φαντασία της, τα λιτά της σχεδιάσματα, η έμφυτη κλίση της για την ακριβολογία και την αναζήτηση του ουσιώδους και φυσικά η μεγάλη ικανότητα αφαίρεσης που διαθέτει, την έχουν καθιερώσει στις συνειδήσεις των φίλων της καλής ποίησης ως μία απ΄ τις αυθεντικότερες ποιήτριες της εποχής μας…

Γιώργος Βέης
Ποιητής
Περιοδικό ΔΙΑΒΑΖΩ, Νο 140, 26-3-1986

Ρόδινος Φόβος. Αθήνα, Στιγμή, 1992, 1994 Σελ. 80

…Χαρακτηριστική η περίπτωση της Μαρίας Λαϊνά, η οποία με το καινούργιο βιβλίο της οξύνει το μέταλλο της φωνής της και δημιουργεί έναν καθαρά προσωπικό χώρο, όπου κυριαρχούν οι ευρείες, ανοιχτές επιφάνειες, φωτισμένες από άδηλες ή έμμεσες και πάντως καλά κρυμμένες πηγές. Η συγκινησιακή χρήση της γλώσσας, για να θυμηθούμε τον διάσημο ορισμό του Ρίτσαρντς για την ποίηση, περνάει εν προκειμένω σε ένα προωθημένο στάδιο εκλέπτυνσης και αφαίρεσης, με τεταμένες όλες τις κεραίες όχι μόνον του λόγου αλλά και των αισθήσεων…
Αξίζει, πιστεύω, τον κόπο να το πούμε χωρίς επιφυλάξεις. Ο "Ρόδινος φόβος" βρίσκει τη Μαρία Λαϊνά σε μια από τις καλύτερες ώρες της: κατασταλαγμένη, γόνιμη, απαλλαγμένη από τις συμβάσεις των μέσων όρων και, το κυριότερο, δραστικά προσιτή και οικεία.

Βαγγέλης Χατζηβασιλείου
Κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 24-3-1993

Ο Κλόουν. Αθήνα, Στιγμή, 1985. Σελ. 48

…Το "Κλόουν", όπως επιγράφεται το ολιγοσέλιδο βιβλιαράκι της Μ. Λαϊνά, η ίδια χαρακτηρίζει ως θεατρικό μονόλογο. Κι εδώ, όμως, συναντά κανείς το γνώριμο ποιητικό τοπίο της Μαρίας Λαϊνά.
Ο κλόουν, καθώς σιγομιλεί, αλλάζει τόνους. Τη μια συνομιλεί με τον εαυτό του και την άλλη με το ρόλο που υποτίθεται ότι υποδύεται.
Η αλήθεια είναι ότι αυτά τα δύο κάπου φτάνουν να ταυτιστούν…
Μια έντονη μοναξιά διαποτίζει όλο το βιβλίο της Μαρίας Λαϊνα, καθώς και μια γεύση ανεκπλήρωτου, που δημιουργείται από τη σπασμένη, κομματιασμένη ζωή…

Έλενα Χουζούρη
Ποιήτρια, κριτικός λογοτεχνίας
Περιοδικό ΕΝΑ, 1985

Η πραγματικότητα είναι εδώ. Αθήνα, Στιγμή, 1990 Σελ. 80

… "Στο έργο, "Η πραγματικότητα είναι εδώ" δεν υπάρχει αρχή - μέσον - τέλος. Τα πράγματα γίνονται τι στιγμή που γίνονται. Οι άνθρωποι προσπαθούν να βρουν ένα τρόπο να επικοινωνήσουν. Η επικοινωνία γίνεται μέσω εικόνων. Λέξεις και καταστάσεις παίρνουν άλλη διάσταση. Περίεργο και δυσδιάκριτο αλλά παράλληλα απλό και ευδιάκριτο. Ποιητικό και όχι ποιητικίζον. Απλό και αληθινό. Ένα έργο, που απαιτεί απ' το θεατή μία έφεση να προσεγγίσει κάτι πιο ποιητικό, πιο αληθινό, τελικά πιο ανθρώπινο. Ένα θεατή, που να μπορεί να ευαισθητοποιηθεί, να μπορεί να εισχωρήσει μέσα στη μαγεία, να συμμετέχει …

Μίμης Κουγιουμτζής
Σκηνοθέτης, ηθοποιός
Εφημ. ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ, 13-12-1990

Ο υπερβατικός και ερμητικός λόγος της Λαϊνά, κράμα κυριολεξίας και μεταφορικής διατύπωσης, συντονίζεται άριστα τόσο με το θέμα της Γυναίκας που περιπλανάται στο απάτητο πεδίο μιας διαφορετικής, αναπάντεχης επικοινωνίας όσο και με το εγχείρημα ενός ποιητικού θεάτρου. Η γραφή της Λαϊνά, μακριά από τα σίγουρα πρότυπα του φυσικού διαλόγου, της ρεαλιστικής αναπαράστασης, της ιστορίας με πλοκή και έκβαση, αλλά και έξω από το πλαίσιο μιας ιδεοκρατούμενης σκηνής, μορφοποιείται και εκτίθεται ως θέατρο της άμεσης γλωσσικής εμπειρίας. Οι λέξεις δεν περιγράφουν ψυχολογικές καταστάσεις, ούτε επεξηγούν τα διαδραματιζόμενα. Είναι οι ίδιες ένα συμβάν σε εξέλιξη και για τον θεατή που καλείται να τις αισθανθεί, να τις εγγράψει εντός του όμοιες με εικόνες, είναι το ισοδύναμο του ποιητικού λόγου ταυτισμένου στο έργο με τον δραματικό.

Ελένη Βαροπούλου
Θεατρολόγος
Εφημ. ΤΟ ΒΗΜΑ, 3-1-1991

Ένα κλεφτό φιλί. Αθήνα, Άγρα, 1996.

"Ένα κλεφτό φιλί". Ήτοι ένας συναρπαστικός "ποιητικός" μονόλογος της διακριτικής και ολιγογράφου, αλλά σπουδαίας ποιήτριας Μαρίας Λαϊνά, που πρόσφατα εξέδωσαν οι εκδόσεις "Άγρα". Ένας άντρας μοναχικός, ένας έρωτας (που μπορεί να μην υπήρξε), ένα ατύχημα (που μπορεί να μην ήταν ατύχημα ή που μπορεί και να μην έγινε ποτέ) και μια "γεύση καραμέλας" που "στάθηκε στον λαιμό" του άντρα. Κάτι σαν με άρωμα από μια παλιά ταινία του '70 - τα "Γεγονότα της ζωής" του Κλοντ Σοτέ. Και ένα σφιχτό κείμενο-διαμάντι που αν ανεβαζότανε στη Γερμανία ή στη Γαλλία ή στην Αγγλία σε ένα μήνα θα το έπαιζαν όλοι οι σπουδαίοι ηθοποιοί στα θέατρα όλων των πόλεων της χώρας…

Γιώργος Δ. Σαρηγιάννης
Δημοσιογράφος
Εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 10-4-1997

Το Φαγητό. Αθήνα, Άγρα, 1998

Μπορεί το φαγητό να είναι το κεντρικό θέμα στον ασθματικό και πυρετικό - κάποτε παραληρηματικό - μονόλογο του ήρωα της Λαϊνά, αλλά κεντρική ιδέα του είναι η αχορτασιά. Σε ένα περίκλειστο, ανθρωποφοβικό σύμπαν, όπου ο σχεδόν αυτιστικός αυτός χαρακτήρας στοχάζεται πάνω στην τέχνη του φαγητού και τις κοινωνικές προεκτάσεις του, τα πράγματα, οι καταστάσεις, τα συναισθήματα κινούνται στην αχλή του αβέβαιου και του απατηλού. Στο τέλος, συγχέονται μεταξύ τους, για να μεταβληθούν, μια στιγμή αργότερα, στο αντίθετό τους…
Πλημμυρισμένο έναν ιδιότυπο αισθησιασμό, μπολιασμένο με τη νοσηρότητα της ανθρώπινης φύσης, χρωματισμένο με τον σαδισμό και τον μαζοχισμό της ύπαρξης, απειλούμενο διαρκώς να εκτροχιαστεί στην τρέλα, περιγράφει την condition humaine, έτσι όπως ήταν και παραμένει απαράλλαχτη μέσα στους αιώνες…

Δημήτρης Χουλιαράκης
Ποιητής
Εφημ. ΤΟ ΒΗΜΑ, 3-1-1999

Το φαγητό

…Σπάνια η καταγραφή της αίσθησης της μοναξιάς και η "αναπόφευκτη" καταδίκη σε αυτήν ευτύχησε να δοθεί με τόση απλότητα και σοφία (σεβασμός στη λογική), δημιουργώντας παράλληλα μια ξέφρενη αλληλουχία φανταστικών γεγονότων (αποδοχή της βαρβαρότητας που κρύβουμε μέσα μας)…
…Οι μονόλογοι - μονόπρακτα της Μ.Λ. έχουν μία πρώτου βαθμού συγγένεια ως προς τη μορφή και το περιεχόμενο με τα γραπτά του Σάμουελ Μπέκετ. Η ποιητική γραφή και η αχαλίνωτη φαντασία, η περιγραφή ξένων συνηθειών και των συνηθειών ενός ξένου, η αργή εξέλιξη της ιστορίας που αφήνει πλήθος από ερωτήματα, θυμίζουν τις απλές όσο και εφιαλτικές αφηγήσεις του Μπέκετ όπου λύση δεν δίνεται, όπου οι ανθρώπινοι δεσμοί λύνονται γιατί η ανθρώπινη επικοινωνία πάσχει…

Βερονίκη Δαλακούρα
Ποιήτρια
Εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 17-11-1998