ΤΙΤΟΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ


Photo: © E.KE.BI, 2001. Τσουμπλέκας

Τα βιβλία του Τίτου Πατρίκιου

Ποιήματα

Χωματόδρομος, Αθήνα, 1954. Σελ. 72
Μαθητεία, Αθήνα, Πρίσμα, 1963. Σελ. 126
Προαιρετική Στάση, Αθήνα, Ερμής, 1975, Γνώση, 1981, 1992. Σελ. 48
Ποιήματα, Ι. Αθήνα, Θεμέλιο, 1976, 1980, 1990.Σελ. 240
Θάλασσα Επαγγελίας, Αθήνα, Θεμέλιο, 1977, 1980, 1985. Σελ. 48.
Αντιδικίες, Αθήνα, Ύψιλον, 1981, 1983. Σελ. 64.
Αντικριστοί καθρέφτες,Αθήνα, Στιγμή, 1988, 1991. Σελ. 96.
Παραμορφώσεις, Αθήνα, Διάττων, 1989. Σελ. 44.
Μαθητεία ξανά, Αθήνα, Διάττων, 1991. Σελ. 196.
Η Ηδονή των παρατάσεων, Αθήνα, Διάττων, 1992. Σελ. 68, ISBN: 960-7030-28-8. Αθήνα, Κέδρος, 1998. Σελ. 72. ISBN: 960-04-1490-4.
Ποιήματα, Ι, Αθήνα, Κέδρος, 1998. Σελ. 256. ISBN: 960-04-1534-Χ set 960-04-1548-Χ.
Ποιήματα, ΙΙ, Αθήνα, Κέδρος, 1998. Σελ. 224. ISBN: 960-04-1546-3 set 960-04-1548-Χ.
Ποιήματα, ΙΙΙ, Αθήνα, Κέδρος, 1998 Σελ. 192 ISBN: 960-04-1547-1 set 960-04-1548-Χ.
Η αντίσταση των γεγονότων, Αθήνα, Κέδρος, 2000. Σελ. 86. ISBN: 960-04-1849-7.

Πεζά

Η Συμμορία των δεκατριών, Αθήνα, Διάττων, 1990, Κέδρος, 2000. Σελ. 68.
ISBN: 960-7031-17-2.
Συνεχές Ωράριο, Αθήνα Διάττων, 1993, Σελ. 220 ISBN: 960-7031-30-Χ. Αθήνα, Κέδρος 2000. Σελ. 219. ISBN: 960-7031-30-Χ.
Στην ίσαλο γραμμή, Αφηγήσεις, Αθήνα, Κέδρος, 1997, 1997, 1999. Σελ. 159 ISBN: 960-04-1340-1.

Μεταφράσεις που έχει κάνει στα ελληνικά:

Γκέοργκ Λούκατσς: Μελέτες για τον ευρωπαϊκό ρεαλισμό, Εκδοτικόν Ινστιτούτο Αθηνών, 1957.
Αραγκόν: Μ' ανοιχτά χαρτιά, Θεμέλιο, 1965, Ηριδανός, 1971.
Encyclopedie de la Pleiade, Ιστορία της Φιλοσοφίας. 19ος αιώνας, οι κοινωνιολόγοι, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας, 1978.
Σταντάλ, Αναμνήσεις εγωτισμού, Γνώση, 1983
Μπαλζάκ, Πραγματεία περί των νεωτέρων διεγερτικών, Ολκός, 1993.
Πωλ Βαλερύ, Ο κύριος Τέστ, Ολκός, 1995.

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΝΤΟΥΝΙΑ

Η ποίηση του Τίτου Πατρίκιου

Ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος ένας από τους πιο σημαντικούς ποιητές της μεταπολεμικής Ελλάδας, είναι ακόμα -στην αρχή του 21ου αιώνα- δημικουργικός και ακμαίος, δηλαδή σύγχρονος. Από τον Χωματόδρομο (1954) ως την Αντίσταση των γεγονότων (2000) ακολουθεί με συνέπεια τη διττή -αλλά όχι διχαστική- πορεία που ορίζει τη ζωή και την τέχνη του. Γιατί, από τα χρόνια της Κατοχής και του Εμφύλιου πολέμου (1954-1949) ως σήμερα που είναι ο πρόεδρος της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας του 2004, ο Τίτος Πατρίκιος δεν έπαψε να ενδιαφέρεται για τα κοινά. Στην περίπτωσή του η εγρήγορση συνείδηση του ποιητή συνδυάζεται αρμονικά με την ενεργό συμμετοχή του πολίτη.

Η ποίηση του Πατρίκιου αρνείται τις βεβαιότητες των ολιστικών σχημάτων: στοχάζεται, υποψιάζεται, αμφιβάλλει, αναθεωρεί εξελίσσεται, δίνει το παρόν στο προσκλητήριο του καιρού της. Κεντρικός άξονας της ποιητικής ανθρωπογνωσίας που αναδύεται μέσα από ένα πολύμορφο εκφραστικό τοπίο, είναι η αναζήτηση της αλήθειας. Μια αναζήτηση που ταυτίζεται με τον προορισμό της ποίησής του ήδη από την εποχή της Μαθητείας (1963). Εκεί, πλάι στην μελαγχολική διαπίστωση: "κανένας στίχος σήμερα δεν ανατρέπει καθεστώτα/κανένας στίχος σήμερα δεν κινητοποιεί τις μάζες" ο Τίτος Πατρίκιος τοποθετούσε την αντίστιξη: "Μόνο μιαν άκρη της αλήθειας να σηκώσω/ να ρίξω λίγο φως στην πλαστογραφημένη μας ζωή".

Η ποίηση του Πατρίκιου στηρίζεται στη νηφαλιότητα μιας στοχαστικής και ευαίσθητης ματιάς και στη θέρμη μια εντυπωσιακής ζωτικότητας. Μετά τη Θάλασσα επαγγελίας (1980), εκδίδει μια σειρά έργων -ποιητικών αλλά και αφηγηματικών- όπου η επιφάνεια και το βάθος, το φαίνεσθαι και το είναι δοκιμάζονται μέσα από την προοπτική του χρόνου, και δημιουργούν μια μακριά γραμμή αντιθετικών μοτίβων. Η Ιστορία και η βιογραφία, τα φανερά και τα κρυφά μονοπάτια της μνήμης, οι νεκροί φίλοι και το παρόν που ξεγλιστράει, οι ήχοι και οι σιωπές, η ζωή και η τέχνη, η φθορά του σώματος και η θαλερότητα των συναισθημάτων είναι οι τόποι όπου κατοικούν τα ποιήματα. Ένας πυκνός καμβάς όπου ο συγκρατημένος λυρισμός συνδυάζεται με την τολμηρή εικονοποιία, η δραματικότητα με την ειρωνική ματιά, η αφήγηση με την αλληγορία και το στοχαστικό επίγραμμα, συγκροτεί την ποιητική του Πατρίκιου.

Μια ποιητική που κρύβει απροσδόκητες ανατροπές και ασυνήθιστους τόνους. Ο ποιητής ψάχνει για το φως αλλά οι ρίζες του απλώνονται στα σκοτεινά μέρη της σιωπής και της μοναξιάς. Καταφάσκει στο κάλεσμα των αισθήσεων και στην γοητεία των μικρών πραγμάτων διατηρώντας την κριτική του οξυδέρκεια. Ζει μέσα στο τώρα χωρίς αυταπάτες οδηγώντας μας κάποτε στις ανοιχτές πληγές της μνήμης, σε τόπους δακρύων και αίματος, σε μονοπάτια αδιέξοδα, σε σκηνικά εφιαλτικά. Και αν τα γεγονότα αντιστέκονται στη ρητορεία των ιδεολογημάτων και στην αυταρέσκεια των ερμηνευτικών σχημάτων ή ποίηση είναι ακόμα για τον Τίτο Πατρίκιο ένα κλειδί μαγικό, όπως ο ίδιος μας υποδεικνύει στην τελευταία του ποιητική συλλογή:

Επισκοπώντας τα πράγματα που έχουν ήδη γίνει
Η ποίηση ψάχνει για απαντήσεις
σ' ερωτήματα που δεν έχουν ακόμα τεθεί.

Τι έγραψε ο Τύπος για τα βιβλία του Τίτου Πατρίκιου.
(αποσπάσματα από κριτικές και συνεντεύξεις)

Χωματόδρομος. Αθήνα, 1954. Σελ. 72

…Το ποιητικό του ταμπεραμέντο έχει τη σφραγίδα της γνησιότητας. Η φωνή του μας ζεσταίνει. Το ταλέντο του είναι δεμένο με το χώμα και με την ψυχή, με τους ανθρώπους και με την ατμόσφαιρα της εποχής του. Έχει οξύ βλέμμα, αναπτυγμένο αισθητήριο, έχει την ικανότητα να δημιουργεί ικανοποιητικές προεκτάσεις με τα πιο απλά μέσα.

Νικηφόρος Βρεττάκος
Ποιητής
Εφημ. ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ, 12.9.1954

Μαθητεία. Αθήνα, Πρίσμα, 1963. Σελ. 126.

Η Μαθητεία, περιλαμβάνει ποιήματα που γράφτηκαν μεταξύ 1952-1962. Αναφέρεται στην αντιηρωική περίοδο μετά την ήττα του εμφυλίου και είναι η καλύτερη απόδειξη για την αρχή της καλλιτεχνικής ωριμότητας του ποιητή στην οποία παρουσιάζονται ενδείξεις σκεπτικισμού παράλληλα με την αποστασιοποίηση και την μοναξιά. Ωστόσο ο ποιητής δεν χάνει την επαναστατική του στάση, στάση αμφισβήτησης, κι αδυσώπητης καταγγελίας. Υπάρχει μια ελπίδα προσαρμογής, ανανέωσης, που πάντα αφήνει μια χαραμάδα στην μνήμη.

Goyita Nunez,
Universidad Complutense
Περιοδικό Revista de Estudios
Byzantinos y Neogriegos
Vol. 20, 1999.

Προαιρετική στάση. Αθήνα, Γνώση, 1981, 1992. Σελ. 48

Καθ' όλη την διάρκεια της διαδρομής του ο Τίτος Πατρίκιος αλλάζει συνεχώς και, ταυτόχρονα, ενισχύει ακατάπαυστα την αρχική του εκλογή και απόφαση. Η εμπειρία της αντίστασης του υπαγορεύει το μεγαλεπήβολο όραμα. η φρίκη του στρατοπέδου επιβεβαιώνει την αξία του. η εσωτερική του αμφισβήτηση αποδεικνύει τη δύναμή του στην εξαγωγή παράπλευρων αλλά ισότιμων αξιολογικά αληθειών. η ιστορία υποδηλώνει την ανάγκη του. Συνεπικουρούμενος από τη μαθητεία της γνώσης και το καλειδοσκόπιο του έρωτα ο ποιητής θα ολοκληρώσει την πορεία του και θα επιγράψει την κατεύθυνσή της.

Βαγγέλης Χατζηβασιλείου
Κριτικός Λογοτεχνίας
Περιοδικό Η ΛΕΞΗ, 11.1985

Ποιήματα Ι. Αθήνα, Θεμέλιο, 1976-1980-1990. Σελ. 240.

…Ο σύνθετος λυρισμός του Ρίτσου και ο ιδιότροπος φουτουρισμός του Μαγιακόφσκι, ποιητών που εμβολιάσανε την ιδιοσυγκρασία του Τ. Πατρίκιου δεν τον εμπόδισαν να διαμορφώσει το δικό του φωνητικό στίγμα (από τα καθαρότερα και συνεπέστερα της μεταπολεμικής λογοτεχνίας μας) έκδηλο στις άνισες φόρμες του, τόσο στα εκτεταμένα σύνολα, που δείχνουν και τις πλαστικές του δυνατότητες για αυθεντική σύνθεση, όσο και στα ολιγόστιχα κομμάτια. Η πολιτική ένταξη του έργου του υπεραφαλαγγίζει την κομματική υποταγή και προσδιορίζεται από όσους περισσότερο αντικειμενικούς και πανανθρώπινους…

Βασίλης Στεριάδης
Ποιητής
Εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 21.7.1977

Αντιδικίες. Αθήνα, Ύψιλον, 1981 -1983. Σελ. 64

Στα δώδεκα ποιήματα που περιλαμβάνονται για πρώτη φορά στη συλλογή μπορεί να ανιχνεύσει κανείς τις γλωσσικές μεταθέσεις κάποιας συνείδησης η οποία βλέπει να παραμορφώνεται η ιδεολογία της παράταξης που φέρει το στίγμα της πολιτικής ήττας…

… Τα δώδεκα ποιήματα που συμπληρώνουν σήμερα τη συλλογή, μας ειδοποιούν για την ταυτόχρονη μυστική ένταση της γλώσσας και της φωνής, η οποία ανεβάζει τον τόνο της, για να καταγγείλει όχι μόνο τη συναλλαγή και την κατάπτωση, αλλά την ουτοπία και το τέλος της ιδεολογίας…

Βασίλης Στεριάδης
Ποιητής
Εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 11-9-1981

Αντικριστοί καθρέφτες. Αθήνα, Στιγμή, 1988, 1991. Σελ. 96

… Ο ποιητής που ανατράφηκε με (και αγωνίστηκε για) τις υπερατομικές αξίες και αυταπάτες ενός οδυνηρού οράματος διεκδικεί τώρα το δικό του χαμηλόφωνο και καθημερινό κόσμο. Και τον κερδίζει: όχι επειδή απλώς κατόρθωσε μια εκ βαθέων ομολογία, αλλά γιατί, επιπροσθέτως, μετέτρεψε την ομολογία αυτή σε ποιητική γλώσσα και στάση.

Βαγγέλης Χατζηβασιλείου
Κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. Η ΑΥΓΗ, 19-3-1989

Η συμμορία των δεκατριών, πεζά. Αθήνα, Διάττων, 1990, Αθήνα, Κέδρος, 2000 Σελ. 68. ISBN 960-7031-17-2

Τι είναι λοιπόν, η "Συμμορία των δεκατριών" του Τίτου Πατρίκου; Είναι ένα άθροισμα από "σχολικά προγράμματα και εκθέσεις, γράμματα, ένα προσωπικό ημερολόγιο, κάποιους στίχους, το καταστατικό μιας συμμορίας". Ένα άθροισμα στο οποίο ο Πατρίκιος δίνει τυπωμένη μορφή "για να κάνει το κέφι" και στους δύο εαυτούς τους: τον τοτινό, του 1940, μαθητή της Αναργυρείου Σχολής των Σπετσών και τον τωρινό….

Παντελής Μπουκάλας
Ποιητής, Κριτικός Λογοτεχνίας Εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 1-3-1991

Η ηδονή των παρατάσεων. Αθήνα, Διάττων, 1992. Αθήνα, Κέδρος, 1998.
Σελ. 72 ISBN 960-04-1490-4.

Ο Τ. Πατρίκιος δίνει έμφαση σε δύο αντιτιθέμενες θέσεις: συνοπτικότητα και έκταση, εγκράτεια και συσσώρευση στοιχείων. Ο ρυθμός μορφοποιείται με το άφθονο παιχνίδι ρητορικών εκδοχών: παρηχήσεις συνεχή επανάληψη φράσεων κτλ. τα οποία έχουν ως αποτέλεσμα την τέλεια συνοχή και την ισορροπία σκέψης. Ο συγγραφέας διατηρεί το επίμονο βλέμμα του στην πραγματικότητα χωρίς να εγκαταλείπει καθόλου τον κόσμο των οραμάτων του.

Goyita Nunez
Universidad Complutense
Περιοδικό Revista de Estudios
Byzantinos y Neogriegos
Vol. 20,1999.

Συνεχές ωράριο, διηγήσεις. Αθήνα, Διάττων, 1993. Σελ. 220 ISBN 960-7031-30-Χ. Αθήνα, Κέδρος, 2000. Σελ. 219 ISBN 960-7031-30-Χ.

…Να μου επιτραπεί να υπογραμμίσω ένα από τα μεγάλα "θέματα" που αναδύονται μέσα από τις σελίδες του βιβλίου. Πρώτα-πρώτα η φυγή, το ταξίδι, η περιπλάνηση η αίσθηση εκείνου που βρίσκεται έξω απ' το χρόνο. παρατηρώντας ως "τυχαία γεγονότα" αυτά που εντάσσονται στον καθημερινό χώρο και χρόνο άλλων. Τα σχήματα της περιπλάνησης μιας άλλης εποχής περιγράφονται με την ίδια βιωματική ενάργεια με την οποία αποδίδεται φόρος τιμής στους μεγάλους φετιχιστές της αναχώρησης, στον Ιούλιο Βερν, τον Ντάνιελ Ντεφόου, τον Ρόμπερτ Λιούις Στήβενσον, τον Τζόζεφ Κόνραντ και, ακόμα, τον Δον Κιχώτη, με τον οποίο και τελειώνει το βιβλίο…

Κωνσταντίνος Τσουκαλάς
Κοινωνιολόγος, καθηγητής Παν/μίου Αθηνών
Περιοδικό ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΘΕΜΑΤΑ, 1-6/1994

Στην ίσαλο γραμμή, αφηγήσεις. Αθήνα, Κέδρος, 1997, 1997, 1999. Σελ. 156. ISBN 960-04-1340-1

Να διαλύσω όμως εξαρχής μια παρεξήγηση. Οι αφηγήσεις Στην ίσαλο γραμμή δεν είναι βέβαια πιστή αντιγραφή εφιαλτικών ονείρων. Εδώ το ονειρικό υλικό μεταμορφώνεται σε διήγηση, όπου οι πολλές εικόνες και τα λίγα λόγια γίνονται οικονομική γραφή. Δύσκολη και ριψοκίνδυνη υπόθεση, που ο Πατρίκιος την έβγαλε πέρα. Μίλησα για δυσκολία, γιατί το όνειρο, μετά τον Φρόυντ και τον υπερρεαλισμό, έγινε εύκολος συγγραφικός πειρασμός. Πολλά ποιήματα και πεζά της λογοτεχνίας μας δείχνουν, πιστεύω, την ευκολία αυτή. Το ζήτημα είναι πως το δύσκολο θα μείνει ως το τέλος δύσκολο, έστω κι αν πρόκειται να μας συντρίψει. Σ' αυτή τη δοκιμασία γραφής προχώρησε, νομίζω, ο Τίτος, πατώντας πάνω στην ίσαλο γραμμή του.
Η άλλη αιτία, που σεβάστηκε τα όνειρά του: το όνειρο είναι από τη φύση του αλογόκριτο. Και ξέρουμε όλοι ότι μια ολόκληρη γενιά αριστερών ποιητών μας παιδεύτηκε πολύ από τη λογοκρισία και την αυτολογοκρισία. Έχω λοιπόν την αίσθηση ότι ο Πατρίκιος, σκάβοντας το λαγούμι των αλογόκριτων ονείρων του, γύρεψε και βρήκε όση απελευθέρωση μας ανήκει, όταν ο ύπνος κλείνει τα μάτια μας, κι ανοίγουν οι καταπακτές κάτω από την ελεγχόμενη συνείδησή μας.

Δ.Ν. Μαρωνίτης
Καθηγητής Παν/μίου Θεσ/κης
Περιοδικό ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ, 12/1997

Ποιήματα Ι, ΙΙ, ΙΙΙ Αθήνα, Κέδρος, 1998. Σελ. 256, 224, 192. ISBN 960-04-1547-1 set 960-04-1548 -Χ

Συγκεντρωτική έκδοση τρίτομη λοιπόν, με μία μεγάλη έκπληξη όμως! Πρόκειται για μερικά αδημοσίευτα έως σήμερα ποιήματα του Τίτου Πατρίκιου, τα οποία ο ποιητής άφησε χρόνια στο συρτάρι του, και που για πρώτη φορά τώρα βγαίνουν στο φως, μέσα από τις σελίδες του πρώτου και του δεύτερου τόμου της νέας έκδοσης των έργων του Έλληνα ποιητή.
"Στον πρώτο τόμο, στις αρχικές σελίδες του, περιλαμβάνονται μερικά νεανικά μου ανέκδοτα ποιήματα", αναφέρει ο Τίτος Πατρίκιος, "στον δε δεύτερο τόμο υπάρχει ένα εκτεταμένο ποίημα που έγραψα το 1955, άλλα ποτέ δεν δημοσίευσα, ονόματι "Τα Κοιτάσματα του Χρόνου".
Και στον τρίτο τόμο, ποια προηγουμένως αδημοσίευτα ποιήματα περιλαμβάνονται; Ο Τίτος Πατρίκιος γελάει. "Κανένα αδημοσίευτο δεν υπάρχει στον τρίτο τόμο", μας απαντάει, "και μάλιστα τυχαίνει και όλα τα ποιήματα που βρίσκονται σε αυτόν τον τρίτο τελικό τόμο της συγκεντρωτικής συλλογής, να έχουν γραφτεί στο εξωτερικό, μακριά από την Ελλάδα". Πως κι έτσι; "Τυχαίο…

Αμαλία Νεγρεπόντη
Δημοσιογράφος
Εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 10-12-1998

Η αντίσταση των γεγονότων. Αθήνα, Κέδρος, 2000. Σελ. 86 ISBN: 960-04-1849-7.

Ίσως, το πιο ενδιαφέρον στοιχείο του ύφους του Πατρίκιου είναι μια συνεχής αίσθηση ότι ο ποιητής, αντί να δογματίζει, δοκιμάζει. Τα πορίσματά του δεν είναι πάντοτε αυτονόητα: "Κοιτάζοντας από κοντά τα χόρτα/ όλο καινούργια έντομα ανακαλύπτεις,/από τη μοναξιά της εξοχής/ βρίσκεται αιφνίδια στον συνωστιμό/ ενός πίνακα του Ιερώνυμου Μπος". Είναι αυτή η διάθεση που μετατρέπει την ανάγνωση της συλλογής σε ζωντανή, δυναμική διαδικασία. Η εξήγηση; Αυτή βρίσκεται σε ένα δίστιχο, κάπου στη μέση της συλλογής: "Η καρδιά μου ακόμα αντέχει νέα/ γι' αυτό τόσο πικρά τα δάκρυά μου".

Δημήτρης Μητρόπουλος
Δημοσιογράφος, Συγγραφέας
Εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 27-1-2001.

Αντίσταση των γεγονότων

Στοχαστικός και με μιαν εσώτερη δραματική διάθεση (που συχνά αποδίδεται σε τρίτο ενικό), αντιλυρικός και φανερά προσανατολισμένος στη ρεαλιστική εικονοποιία, ειρωνικός και αυτοσαρκαζόμενος, αλλά και έντονα μνημονικός, υπαρξιακός και ερωτικός, να με δύο λόγια το πρόσωπο του Πατρίκιου στην καινούρια ποιητική συλλογή του, που αποτελεί ένα είδος δημόσιας εξομολόγησης σε ήσσονες τόνους.
Φύσει εξωστρεφής και άνθρωπος που δεν απέφυγε ποτέ τη δράση, ο Πατρίκιος στρέφεται στο παρελθόν καθώς διανύει την ωριμότητά του, για να ζυγίσει με βάση την πολύμορφη εμπειρία του τα πράγματα και να υπολογίσει (όσο, βέβαια, είναι κάτι τέτοιο δυνατόν) το σωστό τους βάρος. Κι αν οι στίχοι του βυθίζονται από ποίημα σε ποίημα σε όλο και βαθύτερα στρώματα μνήμης, δεν το κάνουν για να εξιδανικεύσουν και να ωραιοποιήσουν (καν για να συντηρήσουν και διασώσουν), αλλά, αντίθετα, για να βρουν τι, πως και πότε ακριβώς χάθηκε σε μια πορεία που σημαδεύτηκε από τη σταθερή ανάμειξη στα κοινά και την ισχυρή αίσθηση της συλλογικής ευθύνης…

Βαγγέλης Χατζηβασιλείου
Κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 11.2001

Αντίσταση των γεγονότων

Μικέλα Χαρτουλάρη, Ως πρόεδρος της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας της Αθήνας για το 2004, τι θέλετε να περάσετε;

Τίτος Πατρίκιος, "Πιστεύω ότι και τα γράμματα μπορούν να αποκτήσουν ισότιμη θέση με το θέαμα και το ακρόαμα, στο πλαίσιο των πολιτιστικών εκδηλώσεων. Φυσικά δεν έχουν την ίδια ελκτική δυνατότητα, όμως θεωρώ πως μπορούμε να επινοήσουμε νέους τρόπους, για να προβληθούν και να έχουν απήχηση. Αυτά θα είναι η προσπάθειά μου και εκεί θα κριθούν οι διάφορες προτάσεις"…

Μικέλα Χαρτουλάκη. Επιμένετε πολύ στο θέμα της μνήμης στο βιβλίο. "Η αντίσταση των γεγονότων".

Τίτος Πατρίκιος. "Πάρα πολύ. Διότι πιστεύω ότι το πεδίο της μνήμης είναι το πεδίο στο οποίο διεξάγεται ένας αδυσώπητος πόλεμος και ότι υπάρχουν πολλαπλές δυνάμεις που προσπαθούν να οικειοποιηθούν τη μνήμη μας. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει ο κίνδυνος της καθήλωσης στα παρωχημένα γεγονότα και της λήθης των πρόσφατων. Αυτός είναι ένας μεγάλος κίνδυνος και για την κοινωνία: να ξεχνά, δηλαδή, τι συμβαίνει σήμερα. Όσο αναγκαία είναι, λοιπόν, η μνήμη του παρελθόντος άλλο τόσο, αν όχι περισσότερο, αναγκαία είναι η μνήμη του παρόντος….

Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, 18-11-2000