ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΓΓΕΛΑΚΗ - ΡΟΥΚ


Photo: © E.KE.BI, 2001. Τσουμπλέκας

Βιογραφικό Σημείωμα

Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρούκ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1939. Σπούδασε στην Αθήνα, στη Νότια Γαλλία και Ελβετία (Πανεπιστήμιο Γενεύης). Είναι Διπλωματούχος της Σχολής Μεταφραστών και Διερμηνέων (αγγλικά, γαλλικά, ρωσικά).
Πρωτοδημοσίευσε στην Καινούργια Εποχή το 1956. Άρθρα και δοκίμια για την ελληνική ποίηση και τη μετάφραση της ποίησης έχει δημοσιεύσει σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Το 1962 τιμήθηκε με το Α΄ Βραβείο Ποίησης της πόλης της Γενεύης (Prix HENSCH). Το 1985 τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Έχει δώσει διαλέξεις και διάβασε ποιήματά της σε Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και Καναδά (Harvard, Cornell, Daztmouth, N.Y. State, Princeton, Columbia κ.α.) Το 2000 τιμήθηκε με το βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη (Ακαδημία Αθηνών).
Έργα της έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από δέκα γλώσσες και ποιήματά της βρίσκονται σε πολλές ανθολογίες σε όλο τον κόσμο.

Βιβλία της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρούκ

1. Λύκοι και σύννεφα. Αθήνα, Ζάρβανος, 1963. Σελ. 94
2. Ποιήματα '63 - '69. Αθήνα, Ερμείας, 1971. Σελ. 80
3. Μαγδαληνή, το μεγάλο θηλαστικό. Αθήνα, Ερμής, 1974.
4. Τα σκόρπια χαρτιά της Πηνελόπης. Θεσσαλονίκη, Εγνατία /Τραμ, 1977.
5. Ο θρίαμβος της σταθερής απώλειας. Αθήνα, Κέδρος, 1978, 1987. Σελ. 84
6. Ενάντιος έρωτας. Αθήνα, Κέδρος, 1982. Σελ. 56
7. Οι μνηστήρες.(Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης 1985) Αθήνα, Κέδρος, 1984. Σελ. 72
8. Όταν το σώμα (Επιλογή 1963-1988). Αθήνα, Ύψιλον, 1988.
9. Επίλογος αέρας. Αθήνα, Κέδρος, 1990.
10. Άδεια φύση. Αθήνα, Κέδρος, 1993.
11. Λυπιού. Αθήνα, Νέο Επίπεδο/ Χειροκίνητο, 1995.
12. Ωραία έρημος η σάρκα. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996.

Συγκεντρωτικές εκδόσεις

1. Ποιήματα (1963-1977). Αθήνα, Καστανιώτης, 1997. Σελ.: 232 ISBN: 960-03-1782-8
2. Ποιήματα (1978-1985). Αθήνα, Καστανιώτης, 1998. Σελ. 168. ISBN: 960-03-2078-0
3. Ποιήματα (1986-1996). Αθήνα, Καστανιώτης, 1999. Σελ. 184. ISBN: 960-03-2418-2.

Μεταφράσεις έργων της:

Ά In English:

1. The Body is the Victory and the defeat of dreams, Wire Press, San Francisco, 1975.
2. Beings and things on their own, New York, 1986.
3. From Purple into night, Shoestring Press, 1997.

Ά In French:

1. Ανθολογίες: Ανθολογία Σύγχρονης Ελληνικής Ποίησης (Anthologie de la poesie Grecque Contemporaine) 1945-2000, Εκδόσεις Gallimard, 2000. ISBN: 2-041 253-9.
2. Σύγχρονη Ελληνική Ποίηση (Poesie Grecque Contemporaine), Πρόλογος Β. Βασιλικός, Εκδόσεις AUTRES TEMPS 2000.
3. Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις ΔΕΣΜΟΣ στις 16 Μαρτίου 2001, επιλογή των ποιημάτων της Κατερίνας Αγγελάκη- Ρουκ σε μετάφραση Βόλκοβιτς.

Ά In German:

1. Λογοτεχνικά Περιοδικά:
- Neue Sirene: Αρ. 7 (1997) [Σελ. 96-113].
- Νeue Sirene: Αρ. 13 (2000)
- Akzente: Αρ. 6 (1998) [Σελ. 529-533]

2. Ανθολογίες (Νεοελληνικής Ποίησης, Επιλογή-μετάφραση Dadi Sideri-Speek)
a) Εκδόσεις ROMIOSINI, 1993
b) Εκδόσεις ROMIOSINI, 1999*

(* O τίτλος αυτής της Ανθολογίας είναι στίχος της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ. Unter dem Gewicht der Worter = Κι έσβηνα κάτω από το βάρος της λέξης).

Ά Ιn Dutch:

1. Ανθολογία
- Een Glanzende Fiets. Vijftien gesprekken over de Nieuwgriekse literatuur.
Andriette M. Stathi - Schoovel. Amsterdam, Het Griekse Eiland, 1998.
pp. 224. ISBN: 90-72811-05-04.

Μεταφράσεις της Κ. Αγγελάκη-Ρουκ στα ελληνικά

1. Ντύλαν Τόμας, Κάτω από το γαλατόδασος, Ερμείας, 1973.
2. Αντρέι Βοζνισιένσκι, Ποιήματα, (Επιλογή, μτφρ. από ρώσικα), Μπουκουμάνης, 1974.
3. Σύγχρονοι Αμερικανοί Ποιητές, Ύψιλον, 1983.
4. Γουίλλιαμ Σαίξπηρ, Το ημέρωμα της στρίγγλας, (Θέατρο Ευαγγελάτου), 1988.
5. Βλαντιμίρ Μαγιακόβσκι, Πως φτιάχνονται τα ποιήματα (δοκίμιο και ποιήματα μτφρ, από ρωσικά). Ύψιλον, 1988.
6. Σέιμους Χήνυ, Τα ποιήματα του βάλτου, Καστανιώτης, 1996.
7. Σύλβια Πλαθ, Το κουστούμι δε με μέλει, Πατάκης, 1996.
8. Ζακ Λακαρριέρ. Τα παιδικά χρόνια του Ίκαρου, Πατάκης, 1997.
9. Λερμόντοφ, Ένας Ήρωας του καιρού μας, (μτφρ. από τα ρωσικά), Καστανιώτης 1998.
10. Α. Πούσκιν, Ευγένιος Ονεγκίν, (μυθιστόρημα σε στίχο), (μτφρ. από τα ρωσικά), Καστανιώτης, 1999.

Επιστολή του Νίκου Καζαντζάκη στη βαφτιστήρα του Κατερίνα

(Antibes 24-7-50)

Δε λέγεται η χαρά που μούδωσε ο ερχομός του Γιάννη σπίτι μου. η χαρά κι η συγκίνηση. αφτό θα πει φιλία. Ποτέ δε θα τον ξεχάσω.
Τόρα περιμένουμε εσάς. πότε; που; η Ελένη Σας γράφει. Θ' ανέβουμε τον Άβγουστο στο βουνό ν' ανασάνουμε λίγο άγριον αέρα. ετούτη η Γαλανή θάλασα είναι γλυκειά και deprimante και μαλακώνει τη σάρκα.
Δουλέβω καλά. ψυχή και κορμί υπακούουν ακόμα στο δαίμονα που κάθεται μέσα μου, με το βούρδουλα στο χέρι. Ωσπότε; Θα δούμε!
Χαιρετώ γη γεναία συνάδελφο Κατερίνα, που γρήγορα θα πιάσει την πένα να με παραμερίσει. Τράβα να περάσω, τόπο στους νέους! Θα μου πει κι εγώ θα της δόσω την εφκή μου, να με ξεπεράσει. Ο "Θεός" μαζί Σας! Καλήν αντάμοση.
Πάντα
Ν. Καζαντζάκης.

Τι έγραψε ο Τύπος για τα ποιήματα της
ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΑΓΓΕΛΑΚΗ-ΡΟΥΚ
(αποσπάσματα από κριτικές και συνεντεύξεις)

Έλενα Χουτούρη. Έχετε ήδη πάνω από σαράντα χρόνια στην ποίηση και μόνο. Τι είναι τελικά αυτό που σας κάνει να μην ξεφεύγετε καθόλου από την ποίηση, να μην έχετε πάει ποτέ προς ένα διαφορετικό λογοτεχνικό είδος;

Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ. Θα σας το πώς κάπως περιγραφικά. Φαντασθείτε ένα ζωγράφο να περπατά σ' ένα δάσος και ξαφνικά το βλέμμα του να πέφτει σ' ένα δέντρο ανάμεσα στα τόσα άλλα και να λέει "αυτό θέλω να ζωγραφίσω". Βλέπει δηλαδή μόνον αυτό και κανένα άλλο γύρω του. Έτσι κι εγώ. Περπατώ στο δρόμο και βλέπω μόνον εκείνα τα πράγματα που μπορούν να μεταλλαχθούν σε ποίηση. Κι αυτό το έχω από μικρή. Χωρίς να το ξέρω έχω εξασκήσει το μάτι του μυαλού μου να βλέπει μόνο ό,τι μπορεί να γίνει ποίηση. Αφήνω λοιπόν απ' έξω εκείνα που μπορούν να γίνουν πεζό ή θέατρο. Δεν τα βλέπω. Ή κι αν τα δω δεν ξέρω τι να τα κάνω. Αφήστε που βαριέμαι να γράψω όλες αυτές τις λεπτομέρειες "πήγε, ήρθε, σήκωσε το ακουστικό, είπε καλημέρα κ.λ.π.". Το μόνο διαφορετικό που έχω σκεφθεί να γράψω είναι η αυτοβιογραφία μου. Άλλες στιγμές πάλι λέω και τι ενδιαφέρον έχει η ζωή μου για να τη γράψω. Τα μόνα εξαιρετικά που βρίσκω είναι το ότι μεγάλωσα κάτω από τη σκιά του Καζαντζάκη και ότι από παιδάκι βίωσα την αναπηρία και πάντα αγωνίστηκα να τη χρησιμοποιήσω έτσι, ώστε τελικά να ανθίσει. Ωστόσο, σκέφτομαι ότι η συγγραφή μιας αυτοβιογραφίας ηχεί κάπως σαν "αποχαιρετισμός στα όπλα" κι αυτό με καταθλίβει. θα δούμε…

Από συνέντευξη στην
Εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 12.7.1998

" Λύκοι και σύννεφα. Αθήνα, Ζάρβανος, , 1963. Σελ. 94.
" Ποιήματα '63 -'69. Αθήνα, Ερμείας, 1969. Σελ. 80.

…Στις πρώτες δύο της συλλογές Λύκοι και Σύννεφα και Ποιήματα 63-69 η ποιήτρια καταφεύγει στους μύθους. Όμοια με τον κυνηγό που γοητεύεται από τα περήφανα πουλιά που πετάνε ψηλά κι έχουν ωραία ονόματα η ποιήτρια αναζητά μύθους και ιστορικά πρόσωπα από τον ουρανό της Ελληνικής Μυθολογίας και δανειζόμενη την αύρα τους, τους ενσωματώνει στους στίχους της, ανατρέποντας ποιητικά την πλοκή τους…

…Την περίοδο αυτή εμφανίζονται στην ποίηση της KAR και τα άλλα δύο μόνιμα μοτίβα που θα την ακολουθήσουν σ' ολόκληρη την ποιητική της διαδρομή. Η φύση και η απόλυτη, θα λέγαμε θρησκευτικού χαρακτήρα πίστη της ποιήτριας στην σοφία της, αλλά και η προέκτασή της, το ζωικό βασίλειο.

Αλέξης Σταμάτης
Ποιητής, Πεζογράφος
Περιοδικό ΕΛΙΤΡΟΧΟΣ, Καλοκαίρι 1998

Τα σκόρπια χαρτιά της Πηνελόπης. Θεσ/κη, Τραμ, 1977. Σελ. 32

… Η Πηνελόπη ενσαρκώνει τη γυναίκα που είναι μόνη, που έχει να παλέψει με τις χίλιες αντιξοότητες, που διαστρέβλωσαν τον έρωτα και που είναι υποχρεωμένη, ταγμένη, θα έλεγε κανείς να φέρει τα πράγματα στη θέση τους, ή καλύτερα να υποστεί την τραγικότητα των πραγμάτων. Γράψιμο απλό, "μοναχικό", καθαρότερο και πιο, συγκεκριμένο από εκείνο του 1963, παρά το ότι εντέλει η συλλογή σου αφήνει την αίσθηση του "λίγου". Τα ποιήματα έχουν άρρηκτη συνοχή και συναρτησιακή σχέση. Η θέση του επόμενου καλύπτει το προηγούμενο και η δομή τους στοιχειοθετεί την κατάληξη. Μικρά και μεγάλα γραμμένα "ήρεμα" με μια θαυμαστή ωριμότητα και γνώση. Μικρές "ερωτικές πραγματείες", θα έλεγε κανείς …

Γιώργος Μαρκόπουλος
Ποιητής
Περιοδικό ΔΙΑΒΑΖΩ, 3-4/1978

Ο Θρίαμβος της σταθερής απώλειας. Αθήνα, Κέδρος, 1987 σελ. 84

…Η ποιητική γλώσσα της Ρούκ μου φέρνει στο νου τη λειτουργία του αρχέγονου λόγου. Όταν η έκφραση της γνώσης και του αισθήματος ήταν ακόμα μία, όταν ποίηση, φιλοσοφία, θρησκεία και επιστήμη δεν είχαν ζητήσει το μερίδιό τους από την πατρική περιουσία, αλλά ζούσαν αξεχώριστα και καλλιεργούσαν το κοινό τους έδαφος - όταν η αλήθεια νοούνταν ακόμα σα σφαίρα και η γλώσσα ήταν το μέσο της αληθινής επικοινωνίας, της εσωτερικής προσέγγισης. Αυτό που διαφοροποιεί την ποίηση της Ρουκ, τόσο από κείνη των συγχρόνων της όσο και από κείνη την "υπαρξιακή" (ή "ουσιαστική") των παλιότερων είναι το ότι οι αναζητήσεις και τα ευρήματά της νιώθεις να βγαίνουν από την άμεση και πρωτογενή επαφή της με τα ίδια τα πράγματα, από μια εμπειρική σοφία εκφρασμένη αποφθεγματικά, που δε χρησιμοποιεί τίποτα από τα "πρέτ-α-πορτέ" των διαφόρων ιδεολογικών αισθητικών ή διανοητικών ρευμάτων και που συγχρόνως μπορεί να διατηρεί όλη τη θέρμη και την ορμή του καθαρά ποιητικού πάθους.
Πρόκειται, όχι για μια "φιλοσοφική ποίηση", με τη συνηθισμένη έννοια του όρου, αλλά για μια "ποίηση φιλοσοφία" - αν ίσως ένας τέτοιος χαρακτηρισμός είναι σε θέση ν' αποδώσει πιο σωστά αυτό το "σπάνιο είδος".
Αντώνης Φωστιέρης
Ποιητής
Εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 9-8-1979

Ενάντιος έρωτας. Αθήνα, Κέδρος, 1986. Σελ. 56

"Here is a poet of mythic and evocative power. On your chest a mysterious triangle gleams. Her poems have a singing and incantatory resonance. She takes outrageous chances. The poems have an eroticism in which, curiously, the power of sex becomes a metaphor for thought, as in the early poetry of Stanley Kunitz. Few women poets have attempted so much, so daringly. Many women will listen and learn".

- CAROLYN KIZER
Αμερικανίδα ποιήτρια

Beings and This
Ενάντιος έρωρας

"Τhis volume is remarkable for its naked eroticism and well-balanced sentiment and proves that Anghelaki-Rooke is one of the most… impressive poets writing in Western Europe".

-AEGEAN REVIEW
Winter 1987

Οι μνηστήρες (Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης 1985). Αθήνα, Κέδρος, 1984. Σελ. 72.

Στους Μνηστήρες, 1984 (Κέδρος) η ποιήτρια μοιάζει να αποχαιρετά τον μεγάλο έρωτα, τον έρωτα σαν βλέψη αλλά και ιστορία. Τα ποιήματα είναι πια εκφάνσεις ζωής, βιωματικά θραύσματα που ναι μεν εισπράττονται σωματικά αλλά δεν κατατείνουν στο σώμα. Η ζωή σαν να μετατοπίζεται προς το πάνω μέρος του κορμιού.
"…μια από τις πέντε αισθήσεις / ήταν αρκετή / όταν η ζωή είχε μια παραπάνω αρετή / την αλήθεια".
"Αλλά ο έρωτας είναι / η πιο σκληρή απελπισία / δεν περιέχει το τέλος του / σαν όλα τα παρήγορα πράγματα / της φύσης…".

Χημικό εργοστάσιο ή κουβούκλιο για το πνεύμα, το σώμα είναι η μόνη αψευδής μαρτυρία της ύπαρξής μας σ' αυτόν τον κόσμο, η μόνη κατ' εξοχήν αλήθεια, και σαν τέτοια δεν μπορεί παρά να είναι το πιο συγκινητικό επιχείρημα για την μοναδικότητα αυτού του ακατανόητου, αόριστου περιεχόμενου που περιθάλπει: της ψυχής.

Αλέξης Σταμάτης
Ποιητής, πεζογράφος
Περιοδικό ΕΛΙΤΡΟΧΟΣ
Καλοκαίρι 1998

Επίλογος αέρας, Αθήνα, Κέδρος, 1990. Σελ. 77 ISBN 960-04-0318 -Χ

…Twenty years ago, in fact, Nanos Valaoritis compared Anghelaki-Rooke to Emily Dickinson, even "shar[ing] the same faults of excessive emotion and expansiveness".
The readers of from Purple Into Night will encounter this "excessive emotion" quite frequently. They will also encounter the power to provoke some well-crafted images and a poetic density that requires another eager look. Anghelaki-Rooke does not observe the world from a scholarly distance but, as so many other Greek poets, from its interior; she plunges into her world so that she may scrutinize its structure and its texture from within. Hence, her deepest images are rooted in ordinary, palpable, day-to-day existence…

In short, Katerina Anghelaki-Rooke is a poet cognizant and vigilant of art's fierce demands.

Minas Savvas
San Diego State University

Harvard Review
Spring 1998 issue

Επίλογος αέρας

Αnghelaki-Rooke's poetry has always struck its own confident note of clear, sensuous engagement with the worlds of the self, of the Greek landscape, and of Greek (and other) mythology. But these poems are among her strongest. In their tranced evocations of girlhood no less than in their bald cries of pain, they achieve a new level of integrity without sacrificing eloquence and beauty.

Rachel Hadas
Ποιήτρια
TLS, 15.1.1999

…H Αγγελάκη πλησίασε περισσότερο απ' οποιονδήποτε ποιητή που ξέρω, στο να κάνει το σώμα να μιλάει μια αναγνωρίσιμη γλώσσα. Παρατηρούμε επίσης: μια φίνα αδιαφορία για τις λεπτολογίες, μια τυφλά, ενστιχτώδικη έκφανση, έναν τρόπο χρήσης των λέξεων γιομάτο ακρίβεια και αποφασιστικότητα. Είναι κάτι που σχετίζεται με κέφι, με ευλάβεια, ντομπροσύνη και μια απουσία άμυνας, λες κι αυτή δεν χρειάζεται την ασπίδα που οι άλλοι προβάλλουν ή σαν να ήταν αρκετά δυνατή για να επιζήσει χωρίς τέτοιες άμυνες…

Daniel Weissbort
Άγγλος ποιητής

Περιοδικό Modern Poetry in
Translation, issue 13

Επίλογος αέρας

Τα ποιήματα αυτά έρχονται από ένα πραγματικό κέντρο. Έχουν σπίτι και πατρίδα σ' ένα χώρο και χρόνο πραγματικό. Ζωές πραγματικές και πραγματικές συναλλαγές με τους ανθρώπους είναι το υλικό τους. Είναι συγκεκριμένα, αισθησιακά και χαρακτηριστικά. Τα ποιήματα επαληθεύονται, πείθουν, αγγίζουν την αλήθεια στην καρδιά του αναγνώστη όταν ο ποιητής φροντίζει την πραγματικότητα, την πιστεύει, ζει μέσα σ' αυτήν και αγωνίζεται μετά να εκφράσει πως νιώθει κανείς ζώντας μέσα σ' αυτή…

David Constantine
Άγγλος ποιητής

Εισαγωγή από τη συλλογή
From Purple Into Night

Άδεια Φύση, Αθήνα, Κέδρος, 1993. Σελ. 62 ISBN: 960-04-0780-0

Κι ακόμα, υπάρχει κάτι σ' αυτή την ποιήτρια που σπάνια έχει κανείς την ευκαιρία να το θαυμάσει, ένας έντονος τόνος προσωπικού, επιπλέον δε "προφορικού", τρόπου έκφρασης που μοιάζει να ηχεί οικείος όταν έρχεσαι σε επαφή μαζί του, τέλος πάντων ένας τόνος που παίρνει εξομολογητικές αποχρώσεις δίχως να γίνεται μελοδραματικός, κι αυτό δεν είναι εύκολο. Υπήρχε πάντα αυτό το μουσικό στολίδι στα κείμενα της Ρουκ, οι μεταπτώσεις του ποιήματος απ' την αφηρημένη ανάπτυξη στην ξαφνική απαρτίωση ενός πρώτου προσώπου της αφήγησης, κάτι σαν ξύπνημα της ποίησης, που παύει να κοιτάζει τον εαυτό της στον καθρέφτη και στρέφεται προς τον άνθρωπο.

Ευγένιος Αρανίτσης
Συγγραφέας, Κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 11.8.1993.

Λυπιού, ένα ποίημα. Δύο ξυλογραφίες του Γιάννη Στεφανάκη. Αθήνα, Νέο Επίπεδο, 1995. Σελ. 30

Η "Λυπιού" είναι η φανταστική χώρα που επινόησε η ποιήτρια, για να καταφεύγει εκεί στους δύσκολους καιρούς της μοναξιάς, της εγκατάλειψης ή της παραίτησης. Χώρα του έρωτα και του θανάτου, της θλίψης αλλά και της λυτρωτικής ανακούφισης, η "Λυπιού" συμφιλιώνει και συμβιβάζει αρμονικά όλες τις αντιθέσεις. Ξεδιπλώνεται σε απροσδιόριστο χρόνο και αδιευκρίνιστο τόπο, παρέχει γαλήνη και ηρεμία, εξαγνίζει κι εμψυχώνει. Η "Λυπιού" γίνεται έτσι τρόπος απόδρασης και ιδανικό ερημητήριο.

Ηρακλής Παπαλέξης: Ποιες προϋποθέσεις απαιτούνται για να πολιτογραφηθεί κάποιος στη "Λυπιού";

Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ: Για να πολιτογραφηθεί κανείς στη Λυπιού δεν φτάνει να 'ναι λυπημένος. Πρέπει η θλίψη του να έχει ορισμένο ύφος και υφή, να υπάρχει μια εσωτερική γνώση για το περιεχόμενό της.
Ο ορισμός του περιεχόμενου αυτού είναι δύσκολος.
Δεν είναι αίσθηση απώλειας, γιατί ό,τι έχει χαθεί δεν πονάει πια τόσο. έχει μειωθεί η αξία του γιατί δεν περιτριγυρίζεται από επιθυμία. Δεν είναι οι πεθαμένοι, γιατί αυτοί δεν σε κυνηγάνε πια, μια κι αδυνάτισε στη μνήμη σου το πρόσωπό τους, άρα κι η ισχύς τους επάνω σου.

Στη Λυπιού μπαίνεις όταν φοβάσαι και να ελπίσεις μήπως και η ελπίδα ανήκει σ' ένα χώρο όπου εσύ πια ποτέ δεν θ' ανήκεις.

Από συνέντευξη στο
Περιοδικό ΔΙΑΒΑΖΩ, Αρ. 363, 5/1996

Ωραία έρημος η σάρκα, Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 54
ISBN: 960-03-1439-Χ

…αρκετά από τα ποιήματα της συλλογής μπορούν να χαρακτηριστούν ως "ποιήματα ποιητικής".
Η Αγγελάκη - Ρουκ χειρίζεται τα θέματα αυτά χωρίς να προσφύγει στη μνήμη και χωρίς να αναζητά ερείσματα για να προχωρήσει στη ζωή, εκτός από εκείνα τα νηπενθή φάρμακα που φέρνει η Τέχνη της Ποιήσεως. Αποδέχεται με στωικότητα και ηρεμία την πανανθρώπινη μοίρα, για να καταλήξει σε λιτούς στίχους: "Ένα τίποτα άνοιξης ερχόταν με τον αέρα / ένα τίποτα έρωτα ξαφνικά μες στην κάμαρα / "ένα τίποτα" είπαμε και πέρασε η ζωή…

Δημήτρης Δασκαλόπουλος
Ποιητής, βιβλιογράφος
Εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 16.1.1996

Ποιήματα 1963-1977, Αθήνα, Καστανιώτης, 1997. Σελ. 232
ISBN: 960 -03 - 1782 -8

… Πριν από 40 χρόνια ο Γιώργος Σεφέρης σημείωνε: "Καταβάθος ο ποιητής έχει ένα θέμα. Το ζωντανό σώμα του". Και ακριβώς τις πρώτες δόκιμες προσπάθειες της Κ. Αγγελάκη - Ρουκ να μιλήσει, χωρίς περιορισμούς και προσωπεία, για τις περιπέτειες του σώματος μπροστά στον έρωτα και στον θάνατο, την αποδοχή και την απόρριψη, θα είχαμε στερηθεί αν δεν κυκλοφορούσε η παρούσα συγκεντρωτική έκδοση. Το ενδιαφέρον δεν είναι απλά γραμματολογικό. Όταν συναντάς στίχους σαν τους ακόλουθους "το σώμα όλο ξαναφτιάχνει τον εαυτό του/ σηκώνεται και πέφτει στο κρεβάτι/ Σα να το πελεκάνε/ πότε άρρωστο και πότε ερωτευμένο/ ελπίζοντας πως ό,τι χάνει σε αφή/ κερδίζει σε ουσία", αισθάνεσαι ότι η θερμοκρασία του ποιητικού σώματος παραμένει υψηλή. Είκοσι δύο χρόνια μετά την πρώτη δημοσίευσή τους οι στίχοι αυτοί εξακολουθούν να μας συγκινούν και αυτό εντέλει ενδιαφέρει τον καλοπροαίρετο αναγνώστη.

Νίκος Δαββέτας
Ποιητής
Εφημ. ΤΟ ΒΗΜΑ 3.5.1998

Ποιήματα 1978-1985, Αθήνα, Καστανιώτης, 1998. Σελ. 168 ISBN: 960-03-2078-0

Μολονότι λέγεται πως, από ένα σημείο και ύστερα "οι εικόνες (αυτής της ποίησης) κάθονται περισσότερο στη γη", το στοιχείο που κυριαρχεί στη Ρουκ είναι ο αέρας. Όχι ως άνεμος αλλά σαν το αιθέριο περιβάλλον του ποιήματος-ονείρου. Η θεωρία διδάσκει πως ένα ποίημα δεν πρέπει να μοιάζει με όνειρο και πως το όνειρο δεν είναι δημιουργικό: ασφαλώς τα ποιήματα της Ρουκ δεν είναι όνειρα, όμως συναρμολογούνται πάντα σ' ένα θαυμάσιο τόπο μυστηριώδους αχλής, στο θάμπωμα ενός καλοκαιριού όπου η πυκνότητα της σάρκας (η σάρκα, το Σώμα, είναι, εδώ, το κεντρικό θέμα) εξουδετερώνεται από τη χάρη μιας σχεδόν οραματικής σύλληψης, από τη μουσικότητα της αιώρησης: η σάρκα είναι, τρόπον τινά, η αρχή και το τέλος ενός ακίνητου ταξιδιού, όμως το βάρος της μετατρέπεται σε διαφάνεια. Το αέρινο περιβάλλον στη Ρουκ, όπως και στους ποιητές της γενιάς του '30 που προηγήθηκαν, σημαίνει τη δυνατότητα να ονειρεύεσαι την ίδια σου τη ζωή τη στιγμή που τη ζεις.

Ευγένιος Αρανίτσης
Συγγραφέας, Κριτικός Λογοτεχνίας
Εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Ποιήματα 1978-1985

…Το βέβαιο είναι ότι από τους νεότερους ποιητές η Ρουκ ξανάβαλε στα κρατούμενα της ποίησης το στοιχείο της ενόρασης, και η διαπίστωση αυτή έχει ακόμα μεγαλύτερη σημασία αν σκεφθούμε ότι την εποχή εκείνη η ενόραση ήταν περίπου ταυτισμένη με την παρανάγνωση των ποιητικών τοπίων του Ρίτσου και του Ελύτη. Από αυτή την πλευρά το έργο της διαπνέεται από το άνοιγμα προς τον κόσμο, από μια μυστικιστική αναγωγή σε μια διέπουσα κοσμική αρχή, η οποία πάντως δεν κατανοείται λογικά, αλλά προσφέρεται γνωστικά. Αυτό το άνοιγμα της ύπαρξης τελικά επιχειρεί να μας περιγράψει, όχι όμως με τη θλίψη του σκοτεινού λόγου, αλλά με το βηματισμό, την ανάσα και τη βιωματική σοφία εκείνων των λυρικών μας που είδαν την ατομικότητα ως ηθική, παρέκκλιση: Εννοώ, μεταξύ άλλων τον Σικελιανό, τον Παπαδίτσα ή τη Μελισσάνθη…

Αλέξης Ζήρας
Κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 7.8.1998

Επιστολή του Οδυσσέα Ελύτη στην Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ

Παρίσι, 30 Μαρτίου 1971

Αγαπητή Κατερίνα,

Πριν απ' όλα συγχαρητήρια για το δικό του ποίημα. Τόση οξύτητα κι ευαισθησία μαζί, σπάνια έχω συναντήσει. Και αυτό είναι στο ενεργητικό της γενηάς σου καθώς και όλο το βιβλίο που δείχνει ότι η ποίηση δεν παρακμάζει (τουλάχιστον στην Ελλάδα) τόσο γρήγορα όσο το θέλουν μερικοί κακοπροαίρετοι προφήτες. Για μερικά από τα ποιήματα αυτά έχω επιφυλάξεις - μερικά άλλα τα βρίσκω πολύ σημαντικά - γενικά όμως νομίζω πως αν οι ξένοι μπορούσαν να διαβάσουν ελληνικά, θα παθαίναν εκείνοι σύμπλεγμα κατωτερότητας και όχι εμείς οι απομονωμένοι που διαδώσαμε στο πείσμα των πάντων. Δώσε τον χαιρετισμό μου στη συντροφιά σου και την ευχή να δούμε σύντομα έναν δεύτερο τόμο.

Με αγάπη
Ελύτης

F, Rue de l' Eperon (b)

KATEΡΙΝΑ
Gedichte aus der Sammlung
Penelopes verstreute Zettel

ΛΕΕΙ Η ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Δεν ύφαινα, δεν έπλεκα,
ένα γραφτό άρχιζα, κι έσβηνα
κάτω απ' το βάρος της λέξης
γιατί εμποδίζεται η τέλεια έκφραση
όταν πιέζετ' από πόνο το μέσα.
Κι ενώ η απουσία είναι το θέμα της ζωής μου
- απουσία από τη ζωή -
κλάματα βγαίνουν στο χαρτί
κι η φυσική οδύνη του σώματος
που στερείται.

Σβήνω, σχίζω, πνίγω
τις ζωντανές κραυγές
"που είσαι έλα σε περιμένω
ετούτη η άνοιξη δεν είναι σαν τις άλλες"
και ξαναρχίζω το πρωί
με νέα πουλιά και λευκά σεντόνια
να στεγνώνουν στον ήλιο.
Δε θα' σαι ποτέ εδώ
με το λάστιχο να ποτίζεις τα λουλούδια
να στάζουν τα παλιά ταβάνια
φορτωμένα βροχή
και να ΄χει διαλυθεί η δική μου
μες στη δική σου προσωπικότητα
ήσυχα, φθινοπωρινά…
Η εκλεκτή καρδιά σου
-εκλεκτή γιατί τη διάλεξα-
θα' ναι πάντα αλλού
τις κλωστές που με δένουν
με τον συγκεκριμένο άντρα
που νοσταλγώ
όσο να γίνει σύμβολο Νοσταλγίας ο Οδυσσέας
και ν' αρμενίζει τις θάλασσες
στου καθενός το νου.
Σε λησμονώ με πάθος κάθε μέρα
για να πλυθείς από τις αμαρτίες
της γλύκας και της μυρουδιάς
κι ολοκάθαρος πια
να μπεις στην αθανασία.
Είναι σκληρή δουλειά κι άχαρη.
Μόνη μου πληρωμή αν καταλάβω
στο τέλος τι ανθρώπινη παρουσία
τι απουσία
ή πως λειτουργεί το εγώ
στην τόσην ερημιά, στον τόσο χρόνο
πως δεν σταματάει με τίποτα το αύριο
το σώμα όλο ξαναφτιάχνει τον εαυτό του
σηκώνεται και πέφτει στο κρεβάτι
σαν να το πελεκάνε
πότε άρρωστο και πότε ερωτευμένο
ελπίζοντας
πως ό,τι χάνει σε αφή
κερδίζει σε ουσία.

Ο ΧΡΟΝΟΣ ΤΟΥ ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΟΥ

Ο χρόνος είν' αλλιώτικος για τον ερωτευμένο
δεν είναι πραχτικός,
χωρίς αποτέλεσμα λήγουν οι στιγμές.
Το μέλλον φτιάχνεται με τα πιο ωραία θέματα
της χτεσινής αγάπης
για θάνατος λογιέται ο χωρισμός,
όταν τελειώσει το αίσθημα
δεν αναγνωρίζει τον εαυτό του.
Ως ν' απαντήσω στον μπακάλη
πρωτοχαιρετιστήκαμε
και μέσα άρχισε ξανά
ο διάλογος με σένα
ευφορία - πρώτη φωνή αναγνώρισης,
φεύγω ανάλαφρη με τη σακούλα
αν έχεις προλάβει να μ' αγγίξεις
σκυφτή - αν έχει ξανάρθει
το φοβερό βλέμμα τ' αποχωρισμού.
Αδειάζω, όλ' αδειάζω
τη στιγμή απ' το παρόν
και μπαίνω σ' άλλο τώρα,
πηχτό κι αδιαίρετο.